PTMA Kraków – PTMA Kraków

Kosmiczna synergia: Przełomowe odkrycia dzięki współpracy MeerKAT i Europejskiej Sieci VLBI

Agnieszka Nowak

Przełomowa współpraca globalnych sieci radioteleskopów umożliwiła astrofizykom uzyskanie najdokładniejszych w historii obrazów ekstremalnych zjawisk we Wszechświecie, otwierając nowe perspektywy dla badań nad czarnymi dziurami i ewolucją galaktyk. Najostrzejsze obrazy Wszechświata powstają wtedy, gdy radioteleskopy na całym świecie współpracują ze sobą. Szczytem takiej globalnej kooperacji stała się pierwsza regularna współpraca południowoafrykańskiego radioteleskopu MeerKAT, uznawanego za najpotężniejszy […]

Kosmiczna synergia: Przełomowe odkrycia dzięki współpracy MeerKAT i Europejskiej Sieci VLBI Przeczytaj wpis »

Kosmiczna Meduza: Jak NGC 4858 odsłania sekrety galaktycznej ewolucji

Agnieszka Nowak

Naukowcy przedstawiają dogłębną analizę wewnętrznej struktury galaktyki meduzy, znajdującej się setki milionów lat świetlnych od Ziemi. Astronomowie odkryli galaktykę meduzy, której unikalny kształt oraz wewnętrzne struktury — w tym charakterystyczne królicze uszy i wewnętrzny ogon — umożliwiają naukowcom wyjątkowy wgląd w dynamikę jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk we Wszechświecie. W ramach nowego badania zespół prowadzony

Kosmiczna Meduza: Jak NGC 4858 odsłania sekrety galaktycznej ewolucji Przeczytaj wpis »

Podwójny taniec gorących jowiszów: Jak układy dwóch gwiazd rodzą planetarne osobliwości

Agnieszka Nowak

Naukowcy z Yale wykazali, że wieloletnia ewolucja układów podwójnych gwiazd z dwiema planetami wokół każdej z nich może prowadzić do powstania niezwykle rzadkich obiektów – podwójnych gorących jowiszów. Astronomowie z Yale być może odkryli historię powstania jednego z najbardziej olśniewających zjawisk we Wszechświecie – podwójnego gorącego jowisza – a także plan znalezienia ich większej liczby.

Podwójny taniec gorących jowiszów: Jak układy dwóch gwiazd rodzą planetarne osobliwości Przeczytaj wpis »

Bliźniacze galaktyki pod lupą superkomputera – rewolucja w badaniach ciemnej materii

Agnieszka Nowak

Naukowcy z USC kierowali rozwojem symulacji komputerowej, która daje astrofizykom mechanizm do testowania pomysłów na temat ciemnej materii i jej zachowania w Drodze Mlecznej i innych galaktykach. Zespół badawczy kierowany przez Uniwersytet Południowej Karoliny stworzył serię symulacji na superkomputerze bliźniaczych galaktyk Drogi Mlecznej. Może to pomóc naukowcom odkryć nowe odpowiedzi na temat jednej z największych

Bliźniacze galaktyki pod lupą superkomputera – rewolucja w badaniach ciemnej materii Przeczytaj wpis »

Galaktyczny oddech potwora: Jak supermasywna czarna dziura wyrzuca nadmiar materii

Agnieszka Nowak

Najnowsze badania ujawniają, że gwałtowny wzrost odległej supermasywnej czarnej dziury objawia się poprzez wyrzucanie nadmiaru materii w postaci szybkiego wiatru. Artykuł opublikowany w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS) po raz pierwszy opisuje, w jaki sposób nadmierne pochłanianie nowej materii przez czarną dziurę doprowadziło do wyrzucenia nadmiaru materii z prędkością prawie ⅓

Galaktyczny oddech potwora: Jak supermasywna czarna dziura wyrzuca nadmiar materii Przeczytaj wpis »

Kosmiczne nici: Odkrycie brakującej materii łączącej gromady galaktyk

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli gigantyczne włókno gorącego gazu łączące cztery gromady galaktyk. To przełomowe znalezisko może wyjaśnić, gdzie ukrywa się brakująca materia we Wszechświecie. Astronomowie odkryli ogromne włókno gorącego gazu łączące cztery gromady galaktyk. Ta 10-krotnie masywniejsza od naszej Galaktyki nić może zawierać część brakującej materii Wszechświata, rozwiązując tym samym kryjącą się od dziesięcioleci zagadkę. Aby dokonać

Kosmiczne nici: Odkrycie brakującej materii łączącej gromady galaktyk Przeczytaj wpis »

Nowe spojrzenie na powstawania planet z danych publicznych

Agnieszka Nowak

Nowe analizy archiwalnych danych radioastronomicznych wskazują, że planety mogą powstawać wokół młodych gwiazd wcześniej, niż sądzono. Odkrycia te zmieniają nasze rozumienie początków układów planetarnych. Oznaki formowania się egzoplanet mogą pojawiać się wcześniej niż dotąd sądzono wokół młodych, wciąż kształtujących się gwiazd. Nowe, wysokorozdzielcze obrazy, uzyskane dzięki ulepszonym technikom analizy archiwalnych danych radioastronomicznych, pozwalają lepiej określić

Nowe spojrzenie na powstawania planet z danych publicznych Przeczytaj wpis »

Kosmiczny Świt: Jak fale radiowe ujawniają narodziny pierwszych gwiazd

Agnieszka Nowak

Kosmiczny Świt to moment, gdy powstały pierwsze gwiazdy i galaktyki, rozświetlając Wszechświat. Jednak ich bezpośrednia obserwacja jest dziś niemożliwa, co stanowi duże wyzwanie dla astronomów. Teraz międzynarodowa grupa astronomów pod przewodnictwem Uniwersytetu w Cambridge wykazała, że będziemy w stanie dowiedzieć się o masach najwcześniejszych gwiazd, badając specyficzny sygnał radiowy – wytworzony przez atomy wodoru wypełniające

Kosmiczny Świt: Jak fale radiowe ujawniają narodziny pierwszych gwiazd Przeczytaj wpis »

Słońce za kilka miliardów lat? Naukowcy odkrywają niezwykłą aktywność β Hydri

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców wykonał nowe pomiary magnetyczne β Hydri, gwiazdy analogicznej do przyszłego Słońca, aby ujawnić zaskakującą aktywność. Międzynarodowy zespół pod kierownictwem Ângeli Santos z Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço (IA) przeprowadził pierwszy pomiar pola magnetycznego β Hydri, pobliskiej starzejącej się gwiazdy typu podolbrzyma, będącej odpowiednikiem Słońca. Wyniki, opublikowane 20 czerwca 2025 roku w

Słońce za kilka miliardów lat? Naukowcy odkrywają niezwykłą aktywność β Hydri Przeczytaj wpis »

Teleskop Webba prawdopodobnie odkrył swoją pierwszą egzoplanetę

Agnieszka Nowak

Astronomowie korzystający z JWST uzyskali przekonujące dowody na istnienie planety o masie zbliżonej do Saturna krążącej wokół młodej pobliskiej gwiazdy. Jeżeli to odkrycie zostanie potwierdzone, będzie to pierwsze bezpośrednie odkrycie egzoplanety na obrazie z Teleskopu Webba, a także najlżejsza planeta kiedykolwiek zaobserwowana tą techniką poza Układem Słonecznym. Międzynarodowy zespół wykrył słabe źródło podczerwieni w dysku

Teleskop Webba prawdopodobnie odkrył swoją pierwszą egzoplanetę Przeczytaj wpis »

Webb bada strukturalne pochodzenie galaktyk dyskowych

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów odkrył, że galaktyki dyskowe najpierw tworzą gruby dysk gwiazdowy, a następnie – w zależności od masy galaktyki – wykształcają cieńszy dysk gwiazdowy nawet już 8 miliardów lat temu. Współczesne galaktyki dyskowe często składają się z grubego, wypełnionego gwiazdami dysku zewnętrznego i cienkiego dysku gwiazd. Na przykład, gruby dysk naszej własnej Galaktyki Drogi Mlecznej

Webb bada strukturalne pochodzenie galaktyk dyskowych Przeczytaj wpis »

Odkrycie mini halo wskazuje na sposób, w jaki powstał wczesny Wszechświat

Agnieszka Nowak

Astronomowie wykryli olbrzymią chmurę wysokoenergetycznych cząstek w odległości 10 miliardów lat świetlnych od Ziemi. Astronomowie odkryli ogromny obłok energetycznych cząstek otaczających jedną z najodleglejszych gromad galaktyk, jakie kiedykolwiek zaobserwowano, rzucając nowe światło na ewolucję gromad galaktyk we wczesnym Wszechświecie. Naukowcy pod kierownictwem Julie Hlavacek-Lerrondo z Uniwersytetu w Montrealu, twierdzą, że ich odkrycie pokazuje, że całe

Odkrycie mini halo wskazuje na sposób, w jaki powstał wczesny Wszechświat Przeczytaj wpis »

Nowe dane z SPT zapowiadają przełom w pomiarach pierwszego światła Wszechświata

Agnieszka Nowak

Analiza mikrofalowego promieniowania tła pogłębia nasze zrozumienie Wszechświata. Najwcześniejsze światło we Wszechświecie podróżowało przez przestrzeń kosmiczną tuż po Wielkim Wybuchu. Znane jako mikrofalowe promieniowanie tła (CMB), jest niezauważalne dla ludzkiego oka. Jeśli jednak naukowcom uda się je uchwycić za pomocą jednych z najczulszych detektorów, jakie kiedykolwiek stworzono, może ono powiedzieć nam o tym, jak nasz

Nowe dane z SPT zapowiadają przełom w pomiarach pierwszego światła Wszechświata Przeczytaj wpis »

Od pyłu gwiezdnego do kamienia

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli, że wiatry gwiazdowe pomagają ziarnom pyłu przekształcić się w kamyczki budujące planety, dając nowy wgląd w pochodzenie planet skalistych. Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) odkrył kluczowy element układanki dotyczącej tego, jak skaliste planety, takie jak Ziemia, tworzą się wokół młodych gwiazd. Przez dziesięciolecia naukowcy zmagają się z wyjaśnieniem, w jaki sposób ziarna pyłu

Od pyłu gwiezdnego do kamienia Przeczytaj wpis »

Ogromne skupiska odsłaniają fabryki gwiazd z minionej ery kosmosu

Agnieszka Nowak

Astronomowie zbadali masywne, gęste fabryki gwiazd niepodobne do żadnych znalezionych w Drodze Mlecznej, w dużej liczbie galaktyk w lokalnym Wszechświecie. Odkrycia te zapewniają rzadki wgląd w procesy kształtujące galaktyki w bardzo wczesnym Wszechświecie i prawdopodobnie Drogę Mleczną za kilka milionów lat. Według Seana Lindena, pracownika naukowego Obserwatorium Stewarda Uniwersytetu Arizony, te galaktyki, znane jako galaktyki

Ogromne skupiska odsłaniają fabryki gwiazd z minionej ery kosmosu Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkryli obiekt widoczny zarówno na falach radiowych, jak i w promieniach X

Agnieszka Nowak

Astronomowie dokonali zaskakującego odkrycia nowego typu kosmicznego zjawiska. Tajemniczy obiekt emituje impulsy fal radiowych i promieniowania rentgenowskiego. Po raz pierwszy obiekt z tej niedawno odkrytej klasy został wykryty w promieniowaniu rentgenowskim. Astronomowie mają nadzieję, że odkrycie, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature, zapewni wgląd w źródła podobnych tajemniczych sygnałów obserwowanych na niebie. Dla profesora University

Astronomowie odkryli obiekt widoczny zarówno na falach radiowych, jak i w promieniach X Przeczytaj wpis »

Nowo odkryta gromada kwazarów Kosmiczne Himalaje nie daje się wyjaśnić

Agnieszka Nowak

Nowo odkryta gromada 11 kwazarów pobiła dotychczasowy rekord pięciu kwazarów. Kwazary te, zamiast być związane z gęstą grupą galaktyk, znajdują się na granicy dwóch grup. Struktura ta, nazwana Kosmicznymi Himalajami, nie może być wyjaśniona przez konwencjonalne teorie, zmuszając astronomów do ponownego przemyślenia scenariuszy powstawania kwazarów. Kwazary to jedne z najjaśniejszych obiektów we Wszechświecie. Kwazar jest

Nowo odkryta gromada kwazarów Kosmiczne Himalaje nie daje się wyjaśnić Przeczytaj wpis »

Odkryto rekordową strukturę kosmiczną w kolosalnej gromadzie galaktyk

Agnieszka Nowak

Astronomowie zobrazowali największą znaną chmurę energetycznych cząstek otaczającą gromadę galaktyk. Ich odkrycie stawia nowe pytania o źródła zasilające i ponownie pobudzające cząstki we Wszechświecie w czasie. Zespół astronomów odkrył największą znaną chmurę energetycznych cząstek otaczającą gromadę galaktyk – rozciągającą się na prawie 20 milionów lat świetlnych. Odkrycie to podważa istniejące od dawna teorie na temat

Odkryto rekordową strukturę kosmiczną w kolosalnej gromadzie galaktyk Przeczytaj wpis »

Chandra widzi zaskakująco silny strumień czarnej dziury w kosmiczne południe

Agnieszka Nowak

Czarna dziura wyrzuciła w odległym Wszechświecie zaskakująco silny strumień. Strumień ten istnieje na tyle wcześnie w kosmosie, że jest oświetlany przez pozostałość po Wielkim Wybuchu. Astronomowie wykorzystali Obserwatorium Rentgenowskie Chandra i Very Large Array (VLA), aby zbadać tę czarną dziurę i jej strumień w okresie nazywanym kosmicznym południem, które miało miejsce około trzech miliardów lat

Chandra widzi zaskakująco silny strumień czarnej dziury w kosmiczne południe Przeczytaj wpis »

Odkrycie olbrzymiej planety krążącej wokół małej gwiazdy podważa teorie dotyczące powstawania planet

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów odkrył najmniejszą znaną gwiazdę, wokół której krąży olbrzymia planeta, która nie powinna istnieć zgodnie z wiodącymi teoriami powstawania planet. Nieoczekiwana planetaGwiazda TOI-6894, podobnie jak wiele innych w naszej Galaktyce, jest małym czerwonym karłem o masie stanowiącej zaledwie ~20% masy naszego Słońca. Podobnie jak w przypadku wielu małych gwiazd, nie oczekuje się, że zapewnia

Odkrycie olbrzymiej planety krążącej wokół małej gwiazdy podważa teorie dotyczące powstawania planet Przeczytaj wpis »

Webb ujawnia pochodzenie skrajnie gorącej egzoplanety WASP-121b

Agnieszka Nowak

Wykrycie metanu i krzemu w atmosferze sugeruje, że powstał on w regionie analogicznym do obszaru lodowych i gazowych olbrzymów Układu Słonecznego. Obserwacje za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba dostarczyły nowych wskazówek na temat tego, jak powstała egzoplaneta WASP-121b i gdzie mogła powstać w dysku gazu i pyłu wokół swojej gwiazdy. Spostrzeżenia te wynikają z wykrycia

Webb ujawnia pochodzenie skrajnie gorącej egzoplanety WASP-121b Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkrywają najbardziej energetyczne eksplozje we Wszechświecie

Agnieszka Nowak

Ekstremalne nuklearne zjawiska przejściowe (ENT) to nowo odkryta klasa zjawisk, które uwalniają więcej energii niż 100 supernowych, czyniąc je najbardziej energetycznymi eksplozjami obserwowanymi do tej pory przez astronomów. ENT (Extreme Nuclear Transients) powstają, gdy masywne gwiazdy – co najmniej trzy razy masywniejsze od Słońca – zostają rozerwane po zbliżeniu się do supermasywnej czarnej dziury, co

Astronomowie odkrywają najbardziej energetyczne eksplozje we Wszechświecie Przeczytaj wpis »

Możliwe oznaki życia w głębokiej przestrzeni kosmicznej budzą nowe wątpliwości

Agnieszka Nowak

Analiza nowych i archiwalnych danych naukowych sugeruje, że sygnał uznany za potencjalny dowód życia jest bardzo słaby i może być wyjaśniony obecnością innych cząsteczek. W kwietniu 2025 roku świat nauki zelektryzowała informacja o wykryciu w atmosferze odległej planety pozasłonecznej cząsteczki, która mogłaby świadczyć o istnieniu tam życia. Jednak najnowsza analiza przeprowadzona przez naukowców z Uniwersytetu

Możliwe oznaki życia w głębokiej przestrzeni kosmicznej budzą nowe wątpliwości Przeczytaj wpis »

Odkrywanie tajemnic powstawania planet w środowisku o wysokim promieniowaniu UV

Agnieszka Nowak

Astronomowie wykorzystują dane z Teleskopu Webba i modelowanie teoretyczne do badania odległego, napromieniowanego dysku protoplanetarnego. Podstawowe elementy składowe formowania się planet mogą istnieć nawet w środowisku o ekstremalnym promieniowaniu ultrafioletowym, zgodnie z nowymi badaniami międzynarodowej współpracy kierowanej przez astronomów z Penn State. W badaniach wykorzystano niezrównane możliwości Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba i zaawansowane modelowanie termochemiczne

Odkrywanie tajemnic powstawania planet w środowisku o wysokim promieniowaniu UV Przeczytaj wpis »

Lokalizacja gazu napędza powstawanie gwiazd w odległych galaktykach

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli, że to nie ilość gazu w galaktyce ale jego lokalizacja decyduje o tym, czy powstają w niej nowe gwiazdy. Naukowcy z Międzynarodowego Centrum Badań Radioastronomicznych (ICRAR) dokonali odkrycia galaktyk, badając rozkład gazu, który pomaga tworzyć gwiazdy. Korzystając z teleskopu ASKAP znajdującego się w Inyarrimanha Ilgari Bundara w Australii, naukowcy z Obserwatorium Radioastronomicznego Murchisona

Lokalizacja gazu napędza powstawanie gwiazd w odległych galaktykach Przeczytaj wpis »

Zgrupowanie galaktyk karłowatych stanowi wyzwanie dla standardowych paradygmatów CDM

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców dokonał przełomowego odkrycia, identyfikując po raz pierwszy wyjątkowo silny wzorzec zgrupowania w rozproszonych galaktykach karłowatych. To znaczące odkrycie, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature, stanowi nowe wyzwanie dla dominujących modeli formowania się galaktyk w ramach modelu Λ-Cold Dark Matter (ΛCDM). Historycznie, masywne galaktyki służyły jako główny cel wykrywania błędu systematycznego ze względu na

Zgrupowanie galaktyk karłowatych stanowi wyzwanie dla standardowych paradygmatów CDM Przeczytaj wpis »

Gwałtowna burza w olbrzymiej galaktyce spiralnej z poprzeczką 11 miliardów lat temu

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców zaobserwował masywną i niezwykle aktywną galaktykę spiralną z poprzeczką we wczesnym Wszechświecie. Astronomowie odkryli, że w porównaniu do współczesnych galaktyk, ta olbrzymia galaktyka spiralna ma istotne podobieństwo w kształcie i różnice w ruchu gazu. Odkrycie to poprawia nasze zrozumienie tego, w jaki sposób galaktyki spiralne z poprzeczką, takie jak nasza własna Galaktyka Drogi

Gwałtowna burza w olbrzymiej galaktyce spiralnej z poprzeczką 11 miliardów lat temu Przeczytaj wpis »

Webb zidentyfikował zamarzniętą wodę w młodym układzie gwiazdowym

Agnieszka Nowak

Czy zamarznięta woda jest rozproszona w układach wokół innych gwiazd? Astronomowie od dawna spodziewali się, że tak jest, częściowo na podstawie wcześniejszych detekcji pary wodnej, oraz jej obecności w naszym Układzie Słonecznym. Teraz pojawiły się ostateczne dowody: naukowcy potwierdzili obecność krystalicznego lodu wodnego w dysku pyłowych szczątków, który krąży wokół gwiazdy podobnej do Słońca odległej

Webb zidentyfikował zamarzniętą wodę w młodym układzie gwiazdowym Przeczytaj wpis »

Misja kosmiczna odkrywa podobne do pocisków wiatry wystrzeliwane z supermasywnej czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli, że skrajnie szybki wiatr otaczający supermasywną czarną dziurę nie jest gładki i ciągły, ale przypomina gwałtowny strumień gazowych pocisków. Energia przenoszona przez te gazowe pociski jest znacznie większa niż przewidywano, co rzuca nowe światło na to, w jaki sposób galaktyki i ich centralne czarne dziury wspólnie ewoluują. Odkrycia dokonał międzynarodowy zespół badawczy kierowany

Misja kosmiczna odkrywa podobne do pocisków wiatry wystrzeliwane z supermasywnej czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Nowe spojrzenie na rozpraszanie czarnych dziur i fal grawitacyjnych

Agnieszka Nowak

Przełomowe badania ustanowiły nowy punkt odniesienia w modelowaniu najbardziej ekstremalnych wydarzeń we Wszechświecie: zderzeń czarnych dziur i gwiazd neutronowych. Badania te, których wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Nature, prowadzone przez prof. Jana Plefkę z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie i dr. Gustava Mogulla z Queen Mary University w Londynie i w Instytucie Fizyki Grawitacyjnej Maxa Plancka

Nowe spojrzenie na rozpraszanie czarnych dziur i fal grawitacyjnych Przeczytaj wpis »

Astronomowie ponownie przyjrzeli się bliźniaczym układom gwiazd

Agnieszka Nowak

Układy podwójne gwiazd mogą oferować nowe spojrzenie na formowanie się planet we Wszechświecie. W odległym Wszechświecie trudno o bezpośrednie porównania. Niezależnie od tego, czy tematem są galaktyki karłowate, supermasywne czarne dziury czy gorące jowisze, astronomowie mogą spędzić miesiące lub lata na poszukiwaniu porównywalnych obiektów i formacji do zbadania. Jeszcze rzadziej zdarza się, że obiekty te

Astronomowie ponownie przyjrzeli się bliźniaczym układom gwiazd Przeczytaj wpis »

Jak wskazują dowody, nasza sąsiednia galaktyka jest rozciągnięta w dwóch osiach

Agnieszka Nowak

Nowe dowody pokazują „zjawisko rozmywania” Małego Obłoku Magellana. Naukowcy z Uniwersytetu Nagoya w Japonii odkryli, że gwiazdy zmienne cefeidy w naszej sąsiedniej galaktyce, Małym Obłoku Magellana (SMC), poruszają się w przeciwnych kierunkach wzdłuż dwóch różnych osi. Odkryli, że gwiazdy znajdujące się bliżej Ziemi poruszają się w kierunku północno-wschodnim, podczas gdy bardziej odległe gwiazdy poruszają się

Jak wskazują dowody, nasza sąsiednia galaktyka jest rozciągnięta w dwóch osiach Przeczytaj wpis »

W centrum Drogi Mlecznej odkryto mnóstwo dysków protoplanetarnych

Agnieszka Nowak

Naukowcy opracowali najdokładniejszą jak dotąd mapę trzech regionów w Centralnej Strefie Molekularnej Drogi Mlecznej, dostarczając cennych informacji na temat tego, jak powstają gwiazdy w tym regionie. Przez dziesięciolecia astronomowie odkrywali setki dysków protoplanetarnych – struktur uważanych za reprezentujące wczesne etapy naszego własnego Układu Słonecznego. Jednak większość z tych odkryć znajduje się w naszym sąsiedztwie, co

W centrum Drogi Mlecznej odkryto mnóstwo dysków protoplanetarnych Przeczytaj wpis »

Teleskop Hubble’a namierzył wędrującą masywną czarną dziurę

Agnieszka Nowak

Niczym w filmie science-fiction, astronomowie korzystający z teleskopów NASA odkryli Kosmiczne Szczęki. W odległości 600 milionów lat świetlnych od nas, w czarnej otchłani pomiędzy gwiazdami, znajduje się niewidzialny potwór, który pochłania każdą bezbronną gwiazdę zmierzającą w jego kierunku. Podstępna czarna dziura zdradziła swoją obecność w nowo zidentyfikowanym zjawisku rozerwania pływowego (TDE), w którym nieszczęsna gwiazda

Teleskop Hubble’a namierzył wędrującą masywną czarną dziurę Przeczytaj wpis »

NICER mapuje szczątki powtarzających się wybuchów rentgenowskich

Agnieszka Nowak

Po raz pierwszy astronomowie zbadali fizyczne środowisko powtarzających się wybuchów rentgenowskich w pobliżu monstrualnej czarnej dziury. Naukowcy dopiero niedawno natknęli się na tę klasę rozbłysków rentgenowskich, zwanych kwaziperiodycznymi erupcjami (QPE). Układ nazywany przez astronomów Ansky jest ósmym odkrytym źródłem QPE i generuje najbardziej energetyczne wybuchy, jakie do tej pory zaobserwowano. Ansky ujawnia również rekordy pod

NICER mapuje szczątki powtarzających się wybuchów rentgenowskich Przeczytaj wpis »

Instrument IXPE ujawnia cząstki generujące promienie X w strumieniach czarnej dziury

Agnieszka Nowak

IXPE wykazał, że promieniowanie rentgenowskie w strumieniach blazara BL Lac powstaje przez interakcje elektronów z fotonami. To odkrycie rozwiązuje kluczową zagadkę dotyczącą źródła promieniowania w otoczeniu czarnych dziur. Blazar BL Lacertae, supermasywna czarna dziura otoczona jasnym dyskiem i strumieniami skierowanymi w Ziemię, zapewnił naukowcom wyjątkową okazję do odpowiedzi na odwieczne pytanie: w jaki sposób generowane

Instrument IXPE ujawnia cząstki generujące promienie X w strumieniach czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Astronomowie wsłuchują się w muzykę pobliskiej gwiazdy i dokonują zaskakującego odkrycia

Agnieszka Nowak

Analizując subtelne wibracje gwiazd, naukowcy korzystający z Keck Planet Finder odkryli ukryte struktury wewnętrzne, które podważają istniejące od dawna modele. Astronomowie korzystający z Obserwatorium Kecka na Hawajach wsłuchali się w muzykę pobliskiej gwiazdy, odkrywając niespodzianki, które wstrząsnęły naszym rozumieniem tego, jak działają gwiazdy. W badaniach wykorzystano najnowocześniejszy instrument Obserwatorium Kecka, Keck Planet Finder (KFP), do

Astronomowie wsłuchują się w muzykę pobliskiej gwiazdy i dokonują zaskakującego odkrycia Przeczytaj wpis »

Odkrywanie tajemnic narodzin masywnych gwiazd za pomocą matrycy NSF

Agnieszka Nowak

Astronomowie rozwiązują zagadkę powstawania masywnych gwiazd przy użyciu międzygwiazdowego amoniaku. Korzystając z National Radio Astronomy Observatory, astronomowie po raz pierwszy ujawnili ogromny przepływ gazu w pobliżu powstającej masywnej gwiazdy, który umożliwia jej szybki wzrost. Obserwując młodą gwiazdę HW2 w Cefeuszu A, znajdującą się 2300 lat świetlnych od Ziemi, naukowcy rozwinęli strukturę i dynamikę dysku akrecyjnego

Odkrywanie tajemnic narodzin masywnych gwiazd za pomocą matrycy NSF Przeczytaj wpis »

Nowe badania wykazały, że superziemie są powszechne poza Układem Słonecznym

Agnieszka Nowak

Nowe badania pokazują, że planety większe od Ziemi i mniejsze od Neptuna są powszechne poza Układem Słonecznym. Ten sam międzynarodowy zespół ogłosił również odkrycie planety około dwa razy większej od Ziemi, krążącej wokół swojej gwiazdy dalej niż Saturn od Słońca. Wyniki te są kolejnym przykładem na to, że układy planetarne mogą różnić się od naszego

Nowe badania wykazały, że superziemie są powszechne poza Układem Słonecznym Przeczytaj wpis »

Webb dostrzega ślady czarnej dziury w sercu pobliskiej galaktyki M83

Agnieszka Nowak

Astronomowie korzystający z JWST odkryli dowody sugerujące obecność długo poszukiwanej supermasywnej czarnej dziury w sercu galaktyki spiralnej M83. To zaskakujące odkrycie, możliwe dzięki instrumentowi Mid-Infrared Instrument (MIRI) Webba, ujawnia wysoce zjonizowany gaz neonowy, który może być charakterystyczną sygnaturą aktywnego jądra galaktycznego (AGN), rosnącej czarnej dziury w centrum galaktyki. M83, znana również jako Galaktyka Południowy Wiatraczek,

Webb dostrzega ślady czarnej dziury w sercu pobliskiej galaktyki M83 Przeczytaj wpis »

Ciemna mgławica kryjąca gniazdo nowo powstałych gwiazd

Agnieszka Nowak

Dark Energy Camera dostrzega kałużę kosmicznego atramentu plamiącą rozgwieżdżone niebo. Niebiański cień znany jako obłok molekularny Zachodni Cyrkiel skrada się na tym zdjęciu wykonanym z Chile za pomocą 570-megapikselowej kamery Dark Energy Camera. W obrębie nieprzezroczystych granic tego gwiezdnego żłobka, młode gwiazdy zapalają się w zimnym, gęstym gazie i pyle, podczas gdy wypływy wyrzucają resztki

Ciemna mgławica kryjąca gniazdo nowo powstałych gwiazd Przeczytaj wpis »

Chandra diagnozuje przyczynę pęknięcia w kosmicznym włóknie w centrum Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli prawdopodobne wyjaśnienie pęknięcia w ogromnym kosmicznym włóknie w Drodze Mlecznej, korzystając z obserwatorium Chandra i radioteleskopów. Wygląda na to, że włókno zostało uderzone przez szybko poruszającą się, szybko wirującą gwiazdę neutronową lub pulsar. Gwiazdy neutronowe są najgęstszymi znanymi gwiazdami i powstają w wyniku zapadania się i eksplozji masywnych gwiazd. Często otrzymują potężnego kopa

Chandra diagnozuje przyczynę pęknięcia w kosmicznym włóknie w centrum Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Nowe odkrycie zmienia poglądy na temat powstawania gwiazd i planet

Agnieszka Nowak

Badania przeprowadzone przez Paolo Padoana stanowią wyzwanie dla zrozumienia formowania się dysków protoplanetarnych wokół młodych gwiazd. Artykuł opublikowany w Nature Astronomy ujawnia, że środowisko odgrywa kluczową rolę w określaniu rozmiaru i czasu życia tych dysków protoplanetarnych, które są miejscem formowania się planet. Kiedy powstaje gwiazda, otacza ją wirujący dysk gazu i pyłu. Z czasem materia

Nowe odkrycie zmienia poglądy na temat powstawania gwiazd i planet Przeczytaj wpis »

Najjaśniejsze światła we Wszechświecie mają mroczne pochodzenie

Agnieszka Nowak

Czy wiesz, że niektóre z najjaśniejszych źródeł światła na niebie pochodzą z obszarów wokół czarnych dziur w jądrach galaktyk? Brzmi to trochę sprzecznie, ale to prawda! Mogą nie wydawać się jasne dla naszego wzroku, ale satelity dostrzegły ich mnóstwo w całym Wszechświecie. Jednym z tych satelitów jest Fermi Gamma-ray Space Telescope. Fermi znalazł tysiące tego

Najjaśniejsze światła we Wszechświecie mają mroczne pochodzenie Przeczytaj wpis »

Odkryto planetę, która szybko się rozpada, tworząc warkocz przypominający kometę

Agnieszka Nowak

Niewielki, skalisty świat lawy zrzuca co 30,5 godziny ilość materiału równą masie Mount Everest. Astronomowie MIT odkryli planetę oddaloną od Ziemi o około 140 lat świetlnych, która szybko rozpada się na kawałki. Rozpadający się świat ma masę zbliżoną do Merkurego, choć krąży 20 razy bliżej swojej gwiazdy niż Merkury od Słońca, wykonując orbitę co 30,5

Odkryto planetę, która szybko się rozpada, tworząc warkocz przypominający kometę Przeczytaj wpis »

HST śledzi wędrującego magnetara o nieznanym pochodzeniu

Agnieszka Nowak

Naukowcy korzystający z teleskopu Hubble’a odkryli, że magnetar SGR 0501+4516 mógł powstać inaczej niż w supernowej, co może wyjaśniać pochodzenie szybkich błysków radiowych. Naukowcy korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a odkryli, że magnetar o nazwie SGR 0501+4516 przemierza naszą Galaktykę z nieznanego miejsca pochodzenia. Naukowcy twierdzą, że ten uciekający magnetar jest najbardziej prawdopodobnym kandydatem w naszej

HST śledzi wędrującego magnetara o nieznanym pochodzeniu Przeczytaj wpis »

Dowody na istnienie galaktyk karłowatych pozbawionych ciemnej materii podważają konwencjonalne modelowanie formowania się galaktyk

Agnieszka Nowak

Galaktyki mogą mieć bardziej zróżnicowany sposób formowania się i ewolucji niż wcześniej sądzono. Astronomowie korzystający z Obserwatorium Kecka na wyspie Mauna Kea na Hawajach znaleźli przekonujące dowody na istnienie pozbawionej ciemnej materii galaktyki karłowatej FCC 224. Ta skrajnie rozproszona galaktyka znajduje się na obrzeżach Gromady w Piecu, około 60-65 milionów lat świetlnych od Ziemi. Odkrycie

Dowody na istnienie galaktyk karłowatych pozbawionych ciemnej materii podważają konwencjonalne modelowanie formowania się galaktyk Przeczytaj wpis »

Webb w pełni ukazuje pełen energii występ umierającej gwiazdy

Agnieszka Nowak

Dzięki danym z Teleskopu Webba ujawniono złożoną strukturę mgławicy planetarnej NGC 1514, tworzoną od tysięcy lat przez układ podwójny gwiazd. Obserwacje w średniej podczerwieni pokazały pierścienie złożone z drobnego pyłu, dynamiczne wzory i ślady gwałtownych interakcji między gwiazdami, które ukształtowały tę niezwykłą kosmiczną scenę. Gaz i pył wyrzucone przez umierającą gwiazdę w sercu NGC 1514

Webb w pełni ukazuje pełen energii występ umierającej gwiazdy Przeczytaj wpis »

Najodleglejszy bliźniak Drogi Mlecznej, jaki kiedykolwiek obserwowano

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów odkrył masywną galaktykę spiralną podobną do Drogi Mlecznej, która uformowała się zaledwie miliard lat po Wielkim Wybuchu, ukazując nieoczekiwanie dojrzałą strukturę we wczesnym Wszechświecie. Międzynarodowy zespół kierowany przez Uniwersytet Genewski (UNIGE) odkrył najodleglejszą znaną dotychczas kandydatkę na galaktykę spiralną. Ten skrajnie masywny układ powstał zaledwie miliard lat po Wielkim Wybuchu i już

Najodleglejszy bliźniak Drogi Mlecznej, jaki kiedykolwiek obserwowano Przeczytaj wpis »

Badania sugerują, że nasza najbliższa sąsiednia galaktyka może ulegać rozdarciu

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów odkrył, że Mały Obłok Magellana jest rozrywany przez grawitację Wielkiego Obłoku Magellana, co objawia się nietypowym ruchem masywnych gwiazd i brakiem rotacji galaktyki. Odkrycie to podważa dotychczasowe szacunki dotyczące masy i historii SMC oraz rzuca nowe światło na dynamikę interakcji galaktyk. Zespół kierowany przez Satoya Nakano i Kengo Tachihara z Uniwersytetu Nagoya w

Badania sugerują, że nasza najbliższa sąsiednia galaktyka może ulegać rozdarciu Przeczytaj wpis »

Asymetryczne galaktyki satelitarne Andromedy rzucają wyzwanie kosmologii

Agnieszka Nowak

Galaktyka Andromedy posiada niezwykle asymetryczny rozkład galaktyk karłowatych – ponad 80% z nich znajduje się po jednej stronie, co czyni ją ekstremalnym wyjątkiem w kontekście standardowego modelu kosmologicznego. Galaktyka Andromedy jest otoczona konstelacją galaktyk karłowatych, które są ułożone w bardzo asymetryczny sposób. Analiza symulacji kosmologicznych, której wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature Astronomy ujawnia, że taki

Asymetryczne galaktyki satelitarne Andromedy rzucają wyzwanie kosmologii Przeczytaj wpis »

„Ukryte galaktyki” mogą być niezbitym dowodem w zagadce Wszechświata

Agnieszka Nowak

Astronomowie cofnęli się w czasie, aby znaleźć coś, co wygląda na populację ukrytych galaktyk, które mogą posiadać klucz do odkrycia niektórych tajemnic Wszechświata. Jeśli ich istnienie zostanie potwierdzone, skutecznie złamie te obecne modele liczby galaktyk i ich ewolucji. Prawdopodobne galaktyki mogą również stanowić brakujący element układanki dotyczącej generowania energii we Wszechświecie w podczerwieni. Wynika to

„Ukryte galaktyki” mogą być niezbitym dowodem w zagadce Wszechświata Przeczytaj wpis »

Od nudnej do eksplodującej: olbrzymia czarna dziura się budzi

Agnieszka Nowak

XMM-Newton odgrywa kluczową rolę w badaniu najdłuższych i najbardziej energetycznych rozbłysków promieniowania rentgenowskiego obserwowanych z nowo przebudzonej czarnej dziury. Obserwacje tego dziwnego zachowania w czasie rzeczywistym oferują wyjątkową okazję, aby dowiedzieć się więcej o tych potężnych zdarzeniach i tajemniczym zachowaniu masywnych czarnych dziur. Chociaż wiemy, że supermasywne czarne dziury (o masie miliony razy większej niż

Od nudnej do eksplodującej: olbrzymia czarna dziura się budzi Przeczytaj wpis »

Naukowcy odkryli, w jaki sposób gwiazdowe czarne dziury emitują potężne strumienie plazmy

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli, że strumienie plazmy wyrzucane przez gwiazdowe czarne dziury powstają, gdy wewnętrzna krawędź dysku akrecyjnego gwałtownie przesuwa się w stronę czarnej dziury, osiągając najbliższą stabilną orbitę (ISCO). Czarne dziury mają fundamentalne znaczenie dla struktury galaktyki i są kluczowe dla naszego zrozumienia grawitacji, przestrzeni i czasu. Czarna dziura o masie gwiazdowej to rodzaj czarnej dziury,

Naukowcy odkryli, w jaki sposób gwiazdowe czarne dziury emitują potężne strumienie plazmy Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkryli skazaną na zagładę parę gwiazd w naszym kosmicznym sąsiedztwie

Agnieszka Nowak

Astronomowie z Warwick odkryli niezwykle rzadki, zwarty układ podwójny gwiazd o dużej masie, znajdujący się w odległości zaledwie ~150 lat świetlnych. Te dwie gwiazdy znajdują się na kursie kolizyjnym, aby eksplodować jako supernowa typu Ia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Supernowa_typu_Ia ukazując się 10 razy jaśniejszą niż Księżyc na nocnym niebie. Supernowe typu Ia to szczególna klasa kosmicznych eksplozji, powszechnie

Astronomowie odkryli skazaną na zagładę parę gwiazd w naszym kosmicznym sąsiedztwie Przeczytaj wpis »

Webb rejestruje obrazy i spostrzeżenia na temat jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Teleskop Webba zarejestrował wyjątkowo szczegółowe obrazy Sagittarius C – gwiezdnego żłobka w pobliżu centrum Drogi Mlecznej. Odkrył długie włókna gorącej plazmy, uformowane przez silne pola magnetyczne, które mogą hamować powstawanie nowych gwiazd. Sagittarius C to jedno z najbardziej ekstremalnych środowisk w Galaktyce Drogi Mlecznej. Ten zachmurzony obszar przestrzeni kosmicznej znajduje się około 200 lat świetlnych

Webb rejestruje obrazy i spostrzeżenia na temat jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Galaktyki umierają wcześniej niż sądzono

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół pokazuje, że czerwone i martwe galaktyki można znaleźć zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu, co wskazuje, że galaktyki przestają tworzyć gwiazdy wcześniej niż przewidywały modele. Przez długi czas naukowcy uważali, że we wczesnym Wszechświecie można zaobserwować jedynie galaktyki aktywnie formujące gwiazdy. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ujawnił teraz, że galaktyki przestały tworzyć gwiazdy

Galaktyki umierają wcześniej niż sądzono Przeczytaj wpis »

ALMA ujawnia świecenie wodoru wokół dysków protoplanetarnych w Orionie

Agnieszka Nowak

Korzystając z ALMA zespół naukowców po raz pierwszy zidentyfikował charakterystyczne linie rekombinacji z proplydów w Mgławicy w Orionie. Większość gwiazd powstaje w obłokach molekularnych, a specyficzne warunki środowiskowe dyktują, jak rozwijają się układy planetarne. Pobliskie masywne gwiazdy mogą również wpływać poprzez intensywne promieniowanie jonizujące, które może tworzyć powłokę zjonizowanego gazu wokół dysku protoplanetarnego i emitować

ALMA ujawnia świecenie wodoru wokół dysków protoplanetarnych w Orionie Przeczytaj wpis »

W niemowlęcej gromadzie galaktyk znaleziono ukryty zbiornik paliwa kosmicznego

Agnieszka Nowak

Niespodziewane odkrycie ALMA-APEX ujawnia rozproszony gaz molekularny w protogromadzie galaktyk SPT2349-56 wydłużający czas formowania się gwiazd o 400 milionów lat. Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA), wraz z uzupełniającymi danymi z Atacama Pathfinder Experiment (APEX), odkryli zaskakująco duży zbiornik gazu molekularnego w protogromadzie galaktyk znanej jako SPT2349-56. Protogromada ta, znajdująca się w odległości

W niemowlęcej gromadzie galaktyk znaleziono ukryty zbiornik paliwa kosmicznego Przeczytaj wpis »

Słynna gwiazda WR 104 ujawnia kolejną niespodziankę

Agnieszka Nowak

Najnowsze badania pokazują, że słynna gwiazda WR 104 kryje w sobie jeszcze więcej tajemnic, ale jeszcze mniej prawdopodobne jest, że jest potencjalną Gwiazdą Śmierci, za którą ją kiedyś uważano. Badania przeprowadzone przez astronoma Granta Hilla z Obserwatorium Kecka ostatecznie potwierdzają to, co podejrzewano od lat: WR 104 ma w swoim sercu parę masywnych gwiazd krążących

Słynna gwiazda WR 104 ujawnia kolejną niespodziankę Przeczytaj wpis »

Połączenie procesów kosmicznych kształtuje wielkość i lokalizację podneptunów

Agnieszka Nowak

Nowo opracowane narzędzie pozwala analizować dane i wykrywać planety mniejsze od Neptuna wokół młodych gwiazd, zapewniając wgląd w ich powstawanie. Jak wynika z nowych badań przeprowadzonych przez naukowców z Penn State, połączenie procesów kosmicznych kształtuje powstawanie jednego z najczęstszych rodzajów egzoplanet. Zespół badawczy wykorzystał dane z satelity Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) do zbadania młodych

Połączenie procesów kosmicznych kształtuje wielkość i lokalizację podneptunów Przeczytaj wpis »

Kosmiczna anomalia zwiastuje przerażającą przyszłość Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Przerażający obraz potencjalnego losu naszej Galaktyki wyszedł na jaw dzięki odkryciu kosmicznej anomalii, która podważa nasze rozumienie Wszechświata. Międzynarodowy zespół astronomów kierowany przez CHRIST University w Bangalore odkrył, że w masywnej galaktyce spiralnej, oddalonej do Ziemi o prawie miliard lat świetlnych znajduje się supermasywna czarna dziura o masie miliardy razy większej od masy Słońca, która

Kosmiczna anomalia zwiastuje przerażającą przyszłość Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Wielkie Koło – gigantyczna galaktyka dyskowa z wczesnego Wszechświata odkryta przypadkiem

Agnieszka Nowak

Światło tej gigantycznej galaktyki pokonało ponad 12 miliardów lat, by do nas dotrzeć. Naukowcy nie mogli uwierzyć w to, co zobaczyli. Międzynarodowy zespół naukowców dokonał przełomowego odkrycia – przypadkowo natrafił na olbrzymią galaktykę spiralną we wczesnym Wszechświecie, której światło pokonało ponad 12 miliardów lat, aby dotrzeć do Ziemi. To odkrycie, dokonane dzięki obserwacjom Kosmicznego Teleskopu

Wielkie Koło – gigantyczna galaktyka dyskowa z wczesnego Wszechświata odkryta przypadkiem Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkrywają „kosmiczne tornada” wokół jądra Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

ALMA odkrył dowody na istnienie nowego typu cienkiej, włóknistej struktury zasilającej cykle wyczerpywania i uzupełniania materii. Wirując przez centralną strefę Drogi Mlecznej, w burzliwym obszarze otaczającym supermasywną czarną dziurę w jądrze naszej Galaktyki, pył i gazy nieustannie wirują, podczas gdy energetyczne fale uderzeniowe rozchodzą się po całej Galaktyce. Międzynarodowy zespół astronomów korzystający z Atacama Large

Astronomowie odkrywają „kosmiczne tornada” wokół jądra Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Jak czarne dziury mogą sprzyjać życiu

Agnieszka Nowak

Zaskakujące nowe badania pokazują, w jaki sposób promieniowanie czarnych dziur może mieć pielęgnujący wpływ na życie. W centrum większości dużych galaktyk, w tym naszej Drogi Mlecznej, znajduje się supermasywna czarna dziura. Gaz międzygwiazdowy okresowo wpada na orbitę tych bezdennych otchłani, przełączając czarną dziurę w tryb aktywnego jądra galaktycznego (AGN), emitującą wysokoenergetyczne promieniowanie w całej galaktyce.

Jak czarne dziury mogą sprzyjać życiu Przeczytaj wpis »

Cztery maleńkie planety krążą wokół jednej z naszych najbliższych gwiazd

Agnieszka Nowak

Astronomowie ujawnili nowe dowody na to, że nie jedna, a cztery małe planety krążą wokół Gwiazdy Barnarda, drugiego pod względem odległości od Ziemi układu gwiezdnego. Cztery egzoplanety, z których każda ma masę od 20 do 30% masy Ziemi, znajdują się tak blisko swojej macierzystej gwiazdy, że okrążają ją w ciągu kilku dni. Prawdopodobnie oznacza to,

Cztery maleńkie planety krążą wokół jednej z naszych najbliższych gwiazd Przeczytaj wpis »

Szczegółowa mapa pyłu w Drodze Mlecznej

Agnieszka Nowak

Astronomowie stworzyli pierwszą szczegółową mapę 3D właściwości pyłu kosmicznego w naszej rodzimej Galaktyce. Do stworzenia mapy astronomowie wykorzystali 130 milionów widm z misji Gaia, wyniki badania spektralnego LAMOST oraz uczenie maszynowe. Pył kosmiczny sprawia, że odległe obiekty astronomiczne wydają się bardziej czerwone i ciemniejsze niż są w rzeczywistości, więc nowa mapa będzie ważnym narzędziem dla

Szczegółowa mapa pyłu w Drodze Mlecznej Przeczytaj wpis »

Wydarzenia lokalne

Częściowe zaćmienie Słońca 29 marca 2025 r.

Agnieszka Nowak

29.03.2025 r. w Polsce widoczne było częściowe zaćmienie Słońca. Wiceprezes naszego Oddziału, Marcin Filipek i prezes Oddziału, Agnieszka Nowak zorganizowali pokaz zjawiska przez kilka instrumentów, m.in. 16″ teleskop Newtona, lornetkę 20×66, teleskop Newtona 10″, obiektyw Rubinar 500/5,6 oraz teleskop słoneczny Lunt LS60T. W przerwie między chmurami uczestnicy pokazu w obserwatorium Marcina Filipka w Jerzmanowicach mogli

Częściowe zaćmienie Słońca 29 marca 2025 r. Przeczytaj wpis »

Pierwsze impulsy radiowe wyśledzone do układu podwójnego martwych gwiazd

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów odkrył serię tajemniczych impulsów radiowych, które mają swoje źródło w nieznanym dotąd miejscu. Zaczynając dekadę temu, astronomowie wykryli impuls emisji radiowej co dwie godziny, pochodzący z kierunku Wielkiego Wozu. Po połączeniu obserwacji z wielu teleskopów, zespół może teraz ujawnić winowajcę: układ podwójny z martwą gwiazdą. Zgodnie z nowymi badaniami, opublikowanymi w czasopiśmie

Pierwsze impulsy radiowe wyśledzone do układu podwójnego martwych gwiazd Przeczytaj wpis »

TOI-1453 c – kluczowy podneptun w układzie dwóch egzoplanet

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli dwie egzoplanety wokół TOI-1453, gwiazdy oddalonej od nas o około 250 lat świetlnych. Te dwie egzoplanety, superziemia i podneptun, są powszechne w Galaktyce, ale nie występują w naszym Układzie Słonecznym. Odkrycie to, którego wynik opublikowano w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics, toruje drogę do przyszłych badań atmosfery w celu lepszego zrozumienia tego typu planet.

TOI-1453 c – kluczowy podneptun w układzie dwóch egzoplanet Przeczytaj wpis »

Sygnał rentgenowski z Mgławicy Ślimak wskazuje na planetę zniszczoną przez białego karła

Agnieszka Nowak

Po dziesięcioleciach śledzenia zagadkowego sygnału rentgenowskiego pochodzącego od umierającej gwiazdy, astronomowie mogą w końcu wyjaśnić jego źródło. Począwszy od 1980 roku, misje rentgenowskie wychwyciły niezwykły odczyt z centrum Mgławicy Ślimak. Korzystając z najpotężniejszych współczesnych misji rentgenowskich, Chandra i XMM-Newton, mają teraz znacznie jaśniejszy obraz tej trwającej od dziesięcioleci zagadki. Mgławica Ślimak to tak zwana mgławica

Sygnał rentgenowski z Mgławicy Ślimak wskazuje na planetę zniszczoną przez białego karła Przeczytaj wpis »

Odkrycie galaktyki karłowatej zmusza do ponownego przemyślenia kosmicznej ewolucji

Agnieszka Nowak

Odkrycie dokonane przez zespół naukowców ujawnia pewne kluczowe lekcje dotyczące kosmosu, które – jak sądziliśmy – wyciągnęliśmy z obserwacji naszej własnej Galaktyki. Ta nowa wiedza pochodzi z obrzeży Andromedy, najbliższego głównego galaktycznego sąsiada Drogi Mlecznej, gdzie astronomowie znaleźli najmniejszą i najciemniejszą galaktykę satelitarną tego układu do tej pory. Ta galaktyka karłowata, nazwana Andromeda XXXV i

Odkrycie galaktyki karłowatej zmusza do ponownego przemyślenia kosmicznej ewolucji Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkryli, że gazowe olbrzymy powstały wcześniej, niż dotychczas sądzono

Agnieszka Nowak

Nowe spojrzenie na dane z przeszłości ujawnia, że egzoplanety o masie podobnej do Jowisza uformowały się znacznie wcześniej niż dotychczas sądzono. Wyniki badań przeprowadzonych przez Ohio State University dostarczają nowych informacji na temat czasu akrecji – procesu gromadzenia dużej ilości gazu, a także cząstek stałych bogatych w węgiel i tlen, potrzebnego do stworzenia dużych planet,

Astronomowie odkryli, że gazowe olbrzymy powstały wcześniej, niż dotychczas sądzono Przeczytaj wpis »

Obserwacje wybuchu skrajnie gorącej nowej z zaskakującym śladem chemicznym

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli niezwykle gorącą i gwałtowną erupcję podczas pierwszej w historii analizy w bliskiej podczerwieni nowej powrotnej poza Drogą Mleczną. Korzystając z teleskopu Gemini South oraz teleskopu Magellana, astronomowie po raz pierwszy zaobserwowali w bliskiej podczerwieni nową powrotną poza Drogą Mleczną. Dane ujawniły bardzo nietypowe emisje chemiczne, a także jedną z najgorętszych temperatur, jakie kiedykolwiek

Obserwacje wybuchu skrajnie gorącej nowej z zaskakującym śladem chemicznym Przeczytaj wpis »

Webb ujawnia, że dyski protoplanetarne mogą istnieć dłużej, niż wcześniej sądzono

Agnieszka Nowak

Gdyby istniało coś takiego jak album ze zdjęciami Wszechświata, mógłby on zawierać migawki dysków protoplanetarnych wirujących wokół nowo powstałych gwiazd w Drodze Mlecznej. Dyski te są uważane za krótkotrwałą właściwość większości, jeżeli nie wszystkich, młodych gwiazd, dostarczające surowców do formowania się planet. Większość z tych planetarnych żłobków jest krótkotrwała, zwykle istniejąc tylko około 10 milionów

Webb ujawnia, że dyski protoplanetarne mogą istnieć dłużej, niż wcześniej sądzono Przeczytaj wpis »

Przełom umożliwia pomiar lokalnej gęstości ciemnej materii przy użyciu bezpośrednich pomiarów przyspieszenia

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców pioniersko wykorzystał pomiary przyspieszenia grawitacyjnego podwójnych pulsarów do mapowania ciemnej materii w Drodze Mlecznej. Dr Sukanya Chakrabarti, Pei-Ling Chan Endowed Chair w College of Science na University of Alabama w Huntsville (UAH), i jej zespół byli pionierami w wykorzystywaniu pomiarów przyspieszenia grawitacyjnego podwójnych pulsarów, aby pomóc wyjaśnić, ile i gdzie ciemnej materii znajduje

Przełom umożliwia pomiar lokalnej gęstości ciemnej materii przy użyciu bezpośrednich pomiarów przyspieszenia Przeczytaj wpis »

Dysk akrecyjny centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej nieustannie zmienia jasność

Agnieszka Nowak

Supermasywna czarna dziura w centrum Drogi Mlecznej wydaje się imprezować – i jest to dziwne, dzikie i cudowne. Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, zespół astrofizyków uzyskał najdłuższy i najbardziej szczegółowy jak dotąd obraz pustki znajdującej się w środku naszej Galaktyki. Naukowcy odkryli, że wirujący dysk gazu i pyłu (dysk akrecyjny) orbitujący wokół centralnej supermasywnej

Dysk akrecyjny centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej nieustannie zmienia jasność Przeczytaj wpis »

Sonda Einsteina wychwyciła dziwną rentgenowską parę

Agnieszka Nowak

Sonda Einsteina uchwyciła rozbłysk rentgenowski bardzo nieuchwytnej pary gwiazd. Odkrycie to otwiera nowy sposób badania interakcji i ewolucji masywnych gwiazd. Ta dziwna niebiańska para składa się z dużej, gorącej gwiazdy, ponad 10 razy większej od Słońca, oraz małego, zwartego białego karła o masie podobnej do naszej dziennej gwiazdy. Do tej pory znaleziono tylko kilka takich

Sonda Einsteina wychwyciła dziwną rentgenowską parę Przeczytaj wpis »

JWST dostarcza informacji na temat rzadkiego, skrajnie gorącego neptuna LTT 9779 b

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół naukowców wykorzystał Teleskop Webba do zbadania atmosfery LTT 9779 b, rzadkiego skrajnie gorącego neptuna. Badania oferują nowe spojrzenie na ekstremalne wzorce pogodowe i właściwości atmosferyczne tej fascynującej egzoplanety, LTT 9779 b, która znajduje się na tak zwanej gorącej pustyni neptunowej, kategorii planet, o których wiadomo, że istnieje ich wyjątkowo niewiele. Podczas gdy gigantyczne

JWST dostarcza informacji na temat rzadkiego, skrajnie gorącego neptuna LTT 9779 b Przeczytaj wpis »

Ruch gazu w gromadzie w Centaurze podważa założenia dotyczące powstawania gwiazd

Agnieszka Nowak

Naukowcy wyjaśniają, dlaczego gaz w jądrze gromady w Centaurze nie generuje nowych gwiazd tak szybko, jak przewidywano, co jest odkryciem mającym ważne implikacje dla ewolucji gromad galaktyk. X-Ray Imaging and Spectroscopy Mission (XRISM) to najnowocześniejszy teleskop rentgenowski, uruchomiony w 2023 roku. Inicjatywa skupiła się na regionie przestrzeni kosmicznej znanym jako ośrodek wewnątrzgromadowy (intracluster medium –

Ruch gazu w gromadzie w Centaurze podważa założenia dotyczące powstawania gwiazd Przeczytaj wpis »

W starożytnych żłobkach gwiazdowych niektóre gwiazdy rodzą się z puszystych obłoków

Agnieszka Nowak

Obserwacje Małego Obłoku Magellana: wgląd w formowanie się gwiazd w środowiskach podobnych do wczesnego Wszechświata. Jak rodzą się gwiazdy i czy zawsze tak było? Gwiazdy tworzą się w obszarach przestrzeni kosmicznej znanych jako gwiezdne żłobki, gdzie wysokie stężenia gazu i pyłu łączą się, tworząc młodą gwiazdę. Te regiony przestrzeni, zwane również obłokami molekularnymi, mogą być

W starożytnych żłobkach gwiazdowych niektóre gwiazdy rodzą się z puszystych obłoków Przeczytaj wpis »

JWST zapewnia bezprecedensowe spojrzenie w układ PDS 70

Agnieszka Nowak

Kanadyjscy astronomowie, korzystając z JWST poczynili niezwykły krok w kierunku zrozumienia, w jaki sposób rodzą się planety. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba został wykorzystany do zbadania PDS 70, młodej gwiazdy z dwiema rodzącymi się planetami na swojej orbicie. Ten niezwykły układ, znajdujący się w odległości 370 lat świetlnych, daje naukowcom szansę zobaczenia, jak egzoplanety formują się

JWST zapewnia bezprecedensowe spojrzenie w układ PDS 70 Przeczytaj wpis »

Nowe AGN w galaktykach karłowatych oraz czarne dziury o masie pośredniej

Agnieszka Nowak

Dane uzyskane za pomocą instrumentu DESI ujawniają największe jak dotąd próbki czarnych dziur o masach pośrednich i galaktyk karłowatych zawierających aktywne czarne dziury, ponad trzykrotnie zwiększając istniejący spis obu tych obiektów. Korzystając z wczesnych danych z Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI), międzynarodowy zespół naukowców zebrał największą jak dotąd próbkę galaktyk karłowatych, w których znajdują się

Nowe AGN w galaktykach karłowatych oraz czarne dziury o masie pośredniej Przeczytaj wpis »

Białe karły mogą posiadać więcej zdatnych do zamieszkania egzoplanet, niż się spodziewano

Agnieszka Nowak

Porównanie modeli komputerowych ujawnia czynniki rotacyjne wpływające na zdatność do zamieszkania. Według astronomów z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine, wśród około 10 miliardów białych karłów w galaktyce Drogi Mlecznej, większa liczba niż wcześniej oczekiwano może zapewnić gwiezdne środowisko sprzyjające powstaniu egzoplanet podtrzymujących życie. W artykule opublikowanym niedawno w The Astrophysical Journal, zespół badawczy kierowany przez Aomawa

Białe karły mogą posiadać więcej zdatnych do zamieszkania egzoplanet, niż się spodziewano Przeczytaj wpis »

Badania dostarczają nowych informacji na temat tajemniczych wybuchów żółtych hiperolbrzymów

Agnieszka Nowak

Przeprowadzone niedawno pięcioletnie badania pozwoliły odkryć nowe właściwości żółtych hiperolbrzymów, klasy ciężkich gwiazd znanych z dramatycznych wybuchów. Naukowcy skupili się na Ro Cassiopeiae (Rho Cas), HR 8752 i HR 5171A, ujawniając, że Rho Cas wykazuje cykliczne wybuchy co 10 do 40 lat, z dużymi wahaniami temperatury powierzchni. Alex Lobel z Królewskiego Obserwatorium Belgii (ROB) był

Badania dostarczają nowych informacji na temat tajemniczych wybuchów żółtych hiperolbrzymów Przeczytaj wpis »

Badania ujawniają, że gromada galaktyk Feniksa jest w trakcie ekstremalnego ochładzania

Agnieszka Nowak

Obserwacje z Teleskopu Webba pomagają wyjaśnić tajemnicze intensywne procesy gwiazdotwórcze w gromadzie, zwykle widoczne tylko w młodszych galaktykach. Jądro olbrzymiej gromady galaktyk wydaje się produkować znacznie więcej gwiazd niż powinno. Naukowcy z MIT i innych instytutów odkryli kluczowy składnik gromady, który wyjaśnia intensywne rozbłyski gwiazdotwórcze w jej jądrze. W nowym artykule opublikowanym w Nature, naukowcy

Badania ujawniają, że gromada galaktyk Feniksa jest w trakcie ekstremalnego ochładzania Przeczytaj wpis »

Od zderzeń do gwiezdnego kanibalizmu – zaskakująca różnorodność eksplodujących białych karłów

Agnieszka Nowak

Astrofizycy odkryli zaskakującą różnorodność sposobów, w jakie białe karły eksplodują w głębokim kosmosie, po ocenie prawie 4000 takich zdarzeń uchwyconych przez przeglądy nieba nowej generacji. Ich odkrycia mogą pomóc nam dokładniej mierzyć odległości we Wszechświecie i pogłębić naszą wiedzę na temat ciemnej energii. Dramatyczne eksplozje białych karłów pod koniec ich życia od dziesięcioleci odgrywają kluczową

Od zderzeń do gwiezdnego kanibalizmu – zaskakująca różnorodność eksplodujących białych karłów Przeczytaj wpis »

Kamertony w kosmosie: ostateczny czysty ton może ujawnić wnętrza gwiazd neutronowych

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli, że fale grawitacyjne ze zderzeń gwiazd neutronowych mogą ujawnić ich wnętrze. Analiza „długiego dzwonienia” wykazała zależność między sygnałem a równaniem stanu materii gwiazdy neutronowej. Wyniki zostały niedawno opublikowane w Nature Communications. Gwiazdy neutronowe, o masie większej niż masa całego Układu Słonecznego, zamknięte w niemal idealnej kuli o średnicy zaledwie kilkunastu kilometrów, są jednymi

Kamertony w kosmosie: ostateczny czysty ton może ujawnić wnętrza gwiazd neutronowych Przeczytaj wpis »

Kapryśne gwiazdy zniekształcają nasz pogląd na odległe planety

Agnieszka Nowak

Nowe badania sugerują, że kapryśne gwiazdy, które rozjaśniają się i ściemniają w ciągu kilku godzin lub dni, mogą zaburzać nasz obraz tysięcy odległych planet. Większość informacji, jakie posiadamy na temat egzoplanet pochodzi z obserwacji spadków jasności gwiazd, gdy planety te przechodzą przed swoją gwiazdą macierzystą. Technika ta może dostarczyć wskazówek na temat wielkości planety (poprzez

Kapryśne gwiazdy zniekształcają nasz pogląd na odległe planety Przeczytaj wpis »

Spektrograf NEID pomaga potwierdzić pierwsze odkrycie planety astrometrycznej Gaia

Agnieszka Nowak

Spektrograf NEID przeprowadził kluczowe obserwacje uzupełniające, aby potwierdzić istnienie jednej z najbardziej masywnych planet krążących wokół małomasywnej gwiazdy. Wykorzystując częściowo spektrograf NEID zamontowany na 3,5-metrowym teleskopie WIYN w Narodowym Obserwatorium Kitt Peak Amerykańskiej Fundacji Narodowej, będącym programem NSF NOIRLab, zespół astronomów potwierdził istnienie egzoplanety Gaia-4b – jednej z najmasywniejszych znanych planet krążących wokół małomasywnej gwiazdy.

Spektrograf NEID pomaga potwierdzić pierwsze odkrycie planety astrometrycznej Gaia Przeczytaj wpis »

Niedawny FRB podważa to, co astronomowie sądzili, że o nich wiedzą

Agnieszka Nowak

Nowa zdolność do wskazywania źródeł szybkich błysków radiowych umieszcza jeden z ostatnich błysków w zaskakującym miejscu. Astronom Calvin Leung zeszłego lata analizował dane z nowo oddanego do użytku radioteleskopu, aby precyzyjnie określić pochodzenie powtarzających się rozbłysków intensywnych fal radiowych – tak zwanych szybkich błysków radiowych (FRB) – pochodzących gdzieś z konstelacji Małej Niedźwiedzicy. Leung ma

Niedawny FRB podważa to, co astronomowie sądzili, że o nich wiedzą Przeczytaj wpis »

Odkrycie superziemi ujawnia istnienie egzoplanety potencjalnie zdatnej do zamieszkania

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół naukowców odkrył superziemię, która umożliwi astronomom przetestowanie nowych hipotez w poszukiwaniu życia we Wszechświecie. Trzydzieści lat po odkryciu pierwszej egzoplanety wykryliśmy ich ponad 7000 w naszej Galaktyce. Ale wciąż są miliardy do odkrycia! W tym samym czasie egzoplanetolodzy zaczęli interesować się ich charakterystyką w celu znalezienia życia w innych częściach Wszechświata. Jest to

Odkrycie superziemi ujawnia istnienie egzoplanety potencjalnie zdatnej do zamieszkania Przeczytaj wpis »

Złapanie turbulentnego przepływu akrecyjnego czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Wieloletnia analiza obserwacji supermasywnej czarnej dziury M87* za pomocą EHT w połączeniu z innymi symulacjami zapewnia bardziej kompleksowe zrozumienie jej środowiska. Wykorzystując obserwacje z 2017 i 2018 roku, współpraca Teleskopu Horyzontu Zdarzeń (EHT) pogłębiła nasze zrozumienie supermasywnej czarnej dziury w centrum Messier 87 (M87*). Badania te stanowią znaczący krok w kierunku wieloletniej analizy, w celu

Złapanie turbulentnego przepływu akrecyjnego czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Naukowcy wykryli kandydata na najszybszy układ egzoplanetarny

Agnieszka Nowak

Astronomowie być może odkryli niewielką gwiazdę pędzącą z ogromną prędkością przez środek naszej Galaktyki z planetą na pokładzie. Jeżeli zostanie to potwierdzone, para ta ustanowi nowy rekord dla najszybciej poruszającego się układu egzoplanet, prawie dwukrotnie przekraczającego prędkość naszego Układu Słonecznego w Drodze Mlecznej. Uważa się, że ten układ planetarny porusza się z prędkością co najmniej

Naukowcy wykryli kandydata na najszybszy układ egzoplanetarny Przeczytaj wpis »

Rzadka i tajemnicza kosmiczna eksplozja: rozbłysk gamma czy strumieniowe rozerwanie pływowe?

Agnieszka Nowak

Naukowcy scharakteryzowali osobliwy sygnał przejściowy sondy Einsteina EP240408a. Wysoce energetyczne eksplozje na niebie są powszechnie przypisywane rozbłyskom gamma. Obecnie rozumiemy, że rozbłyski te powstają w wyniku połączenia się dwóch gwiazd neutronowych lub zapadnięcia się masywnej gwiazdy. W tych scenariuszach powstaje nowo narodzona czarna dziura, która emituje strumień poruszający się z prędkością bliską prędkości światła. Gdy

Rzadka i tajemnicza kosmiczna eksplozja: rozbłysk gamma czy strumieniowe rozerwanie pływowe? Przeczytaj wpis »

Webb bada pyłowy i dynamiczny dysk protoplanetarny HH 30

Agnieszka Nowak

HH 30 jest dyskiem protoplanetarnym otoczonym strumieniami i wiatrem dyskowym, znajdującym się w ciemnym obłoku LDN 1551 w Obłoku Molekularnym w Byku. Obiekty Herbiga-Haro o małe mgławice znajdujące się w regionach gwiazdotwórczych, oznaczające miejsca, w których gaz wypływający z młodych gwiazd jest podgrzewany do luminescencji przez fale uderzeniowe. HH 30 jest przykładem miejsca, w którym

Webb bada pyłowy i dynamiczny dysk protoplanetarny HH 30 Przeczytaj wpis »

Euclid odkrywa oszałamiający pierścień Einsteina

Agnieszka Nowak

Euclid, detektyw ds. mrocznego Wszechświata Europejskiej Agencji Kosmicznej, dokonał zdumiewającego odkrycia – na naszym kosmicznym podwórku. 1 lipca 2023 roku Euclid wyruszył w sześcioletnią misję eksploracji ciemnego Wszechświata. Zanim statek kosmiczny mógł rozpocząć badanie, zespół naukowców i inżynierów na Ziemi musiał upewnić się, że wszystko działa poprawnie. Podczas tej fazy testowej, we wrześniu 2023 roku,

Euclid odkrywa oszałamiający pierścień Einsteina Przeczytaj wpis »

Naukowcy ujawniają sekrety mechanizmów eksplozji metamorficznej supernowej

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół naukowców poczynił znaczące postępy w badaniach obserwacyjnych metamorficznej supernowej SN 2014C. Ich praca zapewnia kluczowy wgląd w mechanizmy eksplozji tego rzadkiego typu supernowej i końcowe etapy ewolucji jej gwiazdy macierzystej. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie The Astrophysical Journal. SN 2014C to dobrze znana supernowa, która przeszła niezwykłą transformację w swojej klasyfikacji widmowej, ewoluując

Naukowcy ujawniają sekrety mechanizmów eksplozji metamorficznej supernowej Przeczytaj wpis »

Webb odkrywa skomplikowane warstwy międzygwiazdowego pyłu i gazu

Agnieszka Nowak

Gwiazda eksplodowała, emitując impuls promieniowania rentgenowskiego i ultrafioletowego, który po 350 latach rozświetlił materię międzygwiazdową. Pewnego razu jądro masywnej gwiazdy zapadło się, tworząc falę uderzeniową, która wybuchła na zewnątrz, rozrywając gwiazdę na strzępy. Gdy fala uderzeniowa dotarła do powierzchni gwiazdy, przebiła ją na wylot, generując krótki, intensywny impuls promieniowania rentgenowskiego i ultrafioletowego, który rozproszył się

Webb odkrywa skomplikowane warstwy międzygwiazdowego pyłu i gazu Przeczytaj wpis »

Echa rentgenowskie ujawniają trójwymiarową strukturę obłoków molekularnych w centrum naszej Galaktyki

Agnieszka Nowak

Nowa metoda wykorzystuje dekady danych do poznania trójwymiarowej struktury obłoków molekularnych, miejsca narodzin gwiazd, w centrum Drogi Mlecznej. Naukowcy z Uniwersytetu Connecticut stworzyli pierwsze trójwymiarowe mapy obłoków gazu tworzącego gwiazdy w jednym z najbardziej ekstremalnych środowisk w naszej Galaktyce i zbadali poprzednie rozbłyski supermasywnej czarnej dziury Sagittarius A* (Sgr A). Centrum Drogi Mlecznej to ekstremalne

Echa rentgenowskie ujawniają trójwymiarową strukturę obłoków molekularnych w centrum naszej Galaktyki Przeczytaj wpis »

DECam i Gemini South odkrywają trzy maleńkie galaktyki będące gwiezdnymi „miastami duchów”

Agnieszka Nowak

Rzadkie, bardzo słabe galaktyki karłowate poza wpływem innych galaktyk dowodzą, że ich procesy gwiazdotwórcze zostały stłumione dawno temu. Łącząc dane z DESI Legacy Imaging Surveys i teleskopu Gemini South, astronomowie zbadali trzy bardzo słabe galaktyki karłowate, które znajdują się w regionie przestrzeni odizolowanym od wpływu środowiska większych obiektów. Stwierdzono, że galaktyki te, zlokalizowane w kierunku

DECam i Gemini South odkrywają trzy maleńkie galaktyki będące gwiezdnymi „miastami duchów” Przeczytaj wpis »

Gwiezdne pokazy pirotechniczne w super gromadzie gwiazd

Agnieszka Nowak

Astronomowie badają pokaz kosmicznych fajerwerków, w którym gwiazdy wchodzą w interakcje ze swoim otoczeniem. Astronomowie zaprezentowali pokaz kosmicznych fajerwerków, w którym gwiazdy wchodzą w reakcje ze swoim otoczeniem. Ten olśniewający spektakl – wywołany potężnymi wiatrami płynącymi z gwiazd – stanowi kamień milowy w możliwości badania formowania się największych gwiazd i lepszego zrozumienia, w jaki sposób

Gwiezdne pokazy pirotechniczne w super gromadzie gwiazd Przeczytaj wpis »

Astronomowie uchwycili niespotykany dotąd widok supermasywnej czarnej dziury w akcji

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów wykonał najostrzejszy jak dotąd bezpośredni obraz AGN w pobliskiej galaktyce. Aktywne jądra galaktyk to supermasywne czarne dziury znajdujące się w centrum niektórych galaktyk. Gdy materia wpada do tych czarnych dziur, uwalniane są ogromne ilości energii, co sprawia, że galaktyki aktywne (AGN) są jednymi z najbardziej energetycznych zjawisk, jakie można zaobserwować w kosmosie. Astronomowie

Astronomowie uchwycili niespotykany dotąd widok supermasywnej czarnej dziury w akcji Przeczytaj wpis »

Obserwacje sugerują, że nie wszystkie gorące jowisze krążą samotnie

Agnieszka Nowak

Badania pokazują, że gorące jowisze nie wyrzucają systematycznie swoich planetarnych sąsiadów podczas migracji. Odkrycie to obala nasze postrzeganie architektury układów planetarnych. Gorące jowisze to olbrzymie egzoplanety, które początkowo krążyły samotnie w pobliżu swojej gwiazdy. Uważano, że podczas migracji w kierunku swojej gwiazdy planety te akreują lub wyrzucają wszelkie inne obecne planety. Paradygmat ten został jednak

Obserwacje sugerują, że nie wszystkie gorące jowisze krążą samotnie Przeczytaj wpis »

Astronomowie dostrzegają niespotykane dotąd zjawiska na skraju aktywnej czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów monitorujący supermasywną czarną dziurę w odległej galaktyce wykryły cechy, których nigdy wcześniej nie widziano. Międzynarodowe zespoły astronomów monitorujące supermasywną czarną dziurę w sercu odległej galaktyki wykryły cechy, których nigdy wcześniej nie widziano, wykorzystująca dane z misji NASA i innych instrumentów. Cechy te obejmują uruchomienie strumienia plazmy poruszającego się z prędkością prawie ⅓ prędkości

Astronomowie dostrzegają niespotykane dotąd zjawiska na skraju aktywnej czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Webb obserwuje powstawanie i rozszerzanie się bogatych w węgiel powłok pyłowych w układzie gwiazdowym

Agnieszka Nowak

Badania pokazują, w jaki sposób pierwiastki niezbędne do życia, takie jak węgiel, stały się tak rozpowszechnione we Wszechświecie. Astronomowie od dawna próbują prześledzić, w jaki sposób pierwiastki takie jak węgiel, który jest niezbędny do życia, stają się szeroko rozpowszechnione w całym Wszechświecie. Teraz Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zbadał bardziej szczegółowo jedno źródło bogatego w węgiel

Webb obserwuje powstawanie i rozszerzanie się bogatych w węgiel powłok pyłowych w układzie gwiazdowym Przeczytaj wpis »

Odkryto, że egzoplanety krążące wokół czerwonych karłów są narażone na ekstremalne warunki kosmicznej pogody

Agnieszka Nowak

Według nowych badań, które dotyczyły wpływu promieniowania X na potencjalne planety wokół najpopularniejszych typów gwiazd, egzoplanety muszą być przygotowane na ekstremalne warunki pogodowe. Astronomowie odkryli, że tylko planeta zawierająca gazy cieplarniane w swojej atmosferze, podobnie jak Ziemia, i znajdująca się w stosunkowo dużej odległości od badanej gwiazdy, miałaby szansę na podtrzymanie życia w znanej nam

Odkryto, że egzoplanety krążące wokół czerwonych karłów są narażone na ekstremalne warunki kosmicznej pogody Przeczytaj wpis »

Hubble odkrywa zaskakujący spiralny kształt galaktyki, w której znajduje się młody strumień

Agnieszka Nowak

Kwazary to odległe galaktyki z supermasywnymi czarnymi dziurami, otoczone gorącymi dyskami wirującego gazu, które mogą wyrzucać strumienie materii. Nocne niebo zawsze odgrywało kluczową rolę w nawigacji, od wczesnych przepraw przez oceany po współczesny GPS. Oprócz gwiazd, Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych wykorzystuje kwazary jako sygnały nawigacyjne. Kwazary to odległe galaktyki z supermasywnymi czarnymi dziurami, otoczone gorącymi

Hubble odkrywa zaskakujący spiralny kształt galaktyki, w której znajduje się młody strumień Przeczytaj wpis »

Badania pokazują wpływ superziemi na Układ Słoneczny

Agnieszka Nowak

Absolwentka Florida Tech opracowała mapę „alternatywnego losu” naszego Układu Słonecznego, gdyby zamiast istniejącego pasa planetoid w jego miejscu znajdowała się dodatkowa planeta. Artykuł Emily Simpson zatytułowany: Jak planeta między Marsem a Jowiszem może wpływać na wewnętrzny Układ Słoneczny? Wpływ na ruch orbitalny, nachylenie i ekscentryczność został opublikowany w Icarus, czasopiśmie poświęconym publikowaniu badań dotyczących Układu

Badania pokazują wpływ superziemi na Układ Słoneczny Przeczytaj wpis »

Nowo odkryta klasa galaktyk może wskazywać na wczesny rozwój czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów przeanalizował dane z Teleskopu Webba, pochodzące z wielu badań, w celu zestawienia jednej z największych jak dotąd próbek „małych czerwonych kropek”. W grudniu 2022 roku, niecałe sześć miesięcy po rozpoczęciu operacji naukowych, Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ujawnił coś, czego nigdy wcześniej nie widziano: liczne czerwone obiekty, które wydają się małe na niebie, a

Nowo odkryta klasa galaktyk może wskazywać na wczesny rozwój czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Badania ujawniają więcej ukrytych supermasywnych czarnych dziur niż oczekiwano

Agnieszka Nowak

Próba odnalezienia niektórych z największych, najbardziej aktywnych czarnych dziur we Wszechświecie pozwala lepiej oszacować stosunek ukrytych do nieukrytych potworów. Niedawno wiele teleskopów pomogło naukowcom przeszukiwać niebo w poszukiwaniu supermasywnych czarnych dziur – tych, które są nawet miliardy razy masywniejsze od Słońca. Nowe badania są wyjątkowe, ponieważ prawdopodobieństwo znalezienia masywnych czarnych dziur ukrytych za gęstymi obłokami

Badania ujawniają więcej ukrytych supermasywnych czarnych dziur niż oczekiwano Przeczytaj wpis »

Superziemia kontra pod-neptun? Zwycięzcą jest superwenus!

Agnieszka Nowak

Nowe dane obserwacyjne z JWST i modele symulacyjne potwierdziły istnienie nowego typu planety, niepodobnej do niczego, co można znaleźć w Układzie Słonecznym. Do tej pory potwierdzono istnienie ponad 5000 egzoplanet wokół gwiazd innych niż Słońce. Wiele egzoplanet nie przypomina żadnej z planet Układu Słonecznego, co utrudnia odgadnięcie ich prawdziwej natury. Jeden z najczęstszych typów egzoplanet

Superziemia kontra pod-neptun? Zwycięzcą jest superwenus! Przeczytaj wpis »

Młode gwiazdy na podwórku Drogi Mlecznej rzucają wyzwanie naszemu rozumieniu ich formowania się

Agnieszka Nowak

JWST i ALMA ujawniają ukryte skupiska młodych gwiazd, ukazując, w jaki sposób narodziły się niektóre z pierwszych gwiazd we Wszechświecie. Astronomowie dokonali przełomowych odkryć dotyczących formowania się młodych gwiazd w Wielkim Obłoku Magellana (LMC), wykorzystując Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) wraz z obserwacjami Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Badania, których wyniki opublikowano w The Astrophysical

Młode gwiazdy na podwórku Drogi Mlecznej rzucają wyzwanie naszemu rozumieniu ich formowania się Przeczytaj wpis »

Masywna czarna dziura we wczesnym Wszechświecie ucięła sobie drzemkę po przejedzeniu się

Agnieszka Nowak

Naukowcy zauważyli masywną czarną dziurę we wczesnym Wszechświecie, która „drzemie” po przyjęciu zbyt dużej ilości gazu. Niczym niedźwiedź objadający się łososiem przed zimową hibernacją, czy też bardzo wyczekiwana drzemka po świątecznym obiedzie, ta czarna dziura przejadła się do tego stopnia, że pozostaje uśpiona w swojej macierzystej galaktyce. Międzynarodowy zespół astronomów, kierowany przez Uniwersytet w Cambridge,

Masywna czarna dziura we wczesnym Wszechświecie ucięła sobie drzemkę po przejedzeniu się Przeczytaj wpis »

Skarbnica niewidocznych gwiazd poza „Smoczym Łukiem”

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów wykonał zdjęcia 44 pojedynczych gwiazd w galaktyce tak odległej, że ich światło pochodzi z czasów, gdy Wszechświat miał zaledwie połowę swojego obecnego wieku. Spoglądanie do połowy obserwowalnego Wszechświata i oczekiwanie zobaczenia pojedynczych gwiazd jest w astronomii uważane za niewarte zachodu, trochę jak podnoszenie lornetki na Księżyc w nadziei na dostrzeżenie pojedynczych ziaren

Skarbnica niewidocznych gwiazd poza „Smoczym Łukiem” Przeczytaj wpis »

Naukowcy uchwycili pochodzenie szybkich błysków radiowych

Agnieszka Nowak

Ulotny kosmiczny fajerwerk najprawdopodobniej wyłonił się z burzliwej magnetosfery otaczającej odległą gwiazdę neutronową. Szybkie błyski radiowe (FRB) to krótkie i błyszczące eksplozje fal radiowych emitowanych przez niezwykle zwarte obiekty, takie jak gwiazdy neutronowe i prawdopodobnie czarne dziury. Te ulotne fajerwerki trwają zaledwie jedną tysięczną sekundy i mogą nieść ze sobą ogromną ilość energii – wystarczającą

Naukowcy uchwycili pochodzenie szybkich błysków radiowych Przeczytaj wpis »

DEC uchwyciła iskrzące galaktyki Gromady Antlia

Agnieszka Nowak

Tysiące iskrzących galaktyk ujawnionych na nowym, bardzo głębokim zdjęciu DECam przedstawiającym Gromadę Antlia. Dark Energy Camera dostarcza obraz iskrzącego krajobrazu galaktyki. Ten bardzo głęboki widok Gromady Antlia ujawnia spektakularny wachlarz typów galaktyk wśród setek, które tworzą jej populację. Gromady galaktyk to jedne z największych znanych struktur we Wszechświecie. Obecne modele sugerują, że te masywne struktury

DEC uchwyciła iskrzące galaktyki Gromady Antlia Przeczytaj wpis »

Fizycy wyjaśniają charakterystyczne właściwości strumienia gwiazd

Agnieszka Nowak

Cechy ostrogi i szczeliny widoczne w strumieniu gwiazd GD-1 Drogi Mlecznej mogą być spowodowane przez samooddziałujące pod-halo ciemnej materii. Fizycy zaproponowali rozwiązanie długotrwałej zagadki związanej ze strumieniem gwiazd GD-1, jednym z najlepiej zbadanych strumieni w galaktycznym halo Drogi Mlecznej, znanym ze swojej długiej, cienkiej struktury oraz niezwykłych ostrogi i szczeliny. Zespół badawczy, kierowany przez Hai-Bo

Fizycy wyjaśniają charakterystyczne właściwości strumienia gwiazd Przeczytaj wpis »

Ekstremalnie głodna czarna dziura prawie tak stara, jak Wszechświat

Agnieszka Nowak

Spojrzenie w przeszłość ujawnia młode aktywne jądro galaktyczne, którego centralna czarna dziura wydaje się szybko rosnąć zaledwie miliard lat po Wielkim Wybuchu. Astronomowie odkryli ważny element układanki dotyczący tego, w jaki sposób supermasywne czarne dziury były w stanie rosnąć tak szybko we wczesnym Wszechświecie: specjalny rodzaj aktywnego jądra galaktycznego, tak odległego, że jego światło potrzebowało

Ekstremalnie głodna czarna dziura prawie tak stara, jak Wszechświat Przeczytaj wpis »

Atmosfera młodej egzoplanety niespodziewanie różni się od miejsca jej narodzin

Agnieszka Nowak

Nowe badania pokazują, że powstawanie planet może być bardziej skomplikowane, niż wcześniej sądzono. Podobnie jak niektóre dzieci fizycznie przypominają swoich rodziców, wielu naukowców od dawna uważa, że rozwijające się planety powinny przypominać wirujący dysk gazu i pyłu, który je rodzi. Jednak w nowym artykule zespół astrofizyków odkrył, że podobieństwo może być luźniejsze niż wcześniej sądzono.

Atmosfera młodej egzoplanety niespodziewanie różni się od miejsca jej narodzin Przeczytaj wpis »

Astronomowie znaleźli najmniejsze planetoidy, jakie kiedykolwiek odkryto w pasie głównym

Agnieszka Nowak

Opracowana przez zespół metoda wykrywania, która pozwoliła zidentyfikować 138 kosmicznych skał o rozmiarach od autobusu do stadionu, może pomóc w śledzeniu potencjalnych planetoid. Szacuje się, że planetoida, przez którą wyginęły dinozaury, miała około 10 km średnicy. Przewiduje się, że tak potężny obiekt uderza w Ziemię rzadko, raz na 100 milionów do 500 milionów lat. Natomiast

Astronomowie znaleźli najmniejsze planetoidy, jakie kiedykolwiek odkryto w pasie głównym Przeczytaj wpis »

Strumień czarnej dziury wpada na coś w ciemności

Agnieszka Nowak

Korzystając z obserwatorium Chandra, astronomowie odkryli niezwykły ślad po potężnym strumieniu olbrzymiej czarnej dziury, który uderzył w niezidentyfikowany obiekt znajdujący się na jego drodze. Odkrycia dokonano w galaktyce zwanej Centaurus A (Cen A), znajdującej się około 12 milionów lat świetlnych od Ziemi. Astronomowie od dawna badają Cen A, ponieważ w jej centrum znajduje się supermasywna

Strumień czarnej dziury wpada na coś w ciemności Przeczytaj wpis »

EHT: zbliżanie na czarną dziurę i jej strumienie

Agnieszka Nowak

Po wykonaniu pierwszych obrazów czarnych dziur, Teleskop Horyzontu Zdarzeń jest gotowy do ujawnienia, w jaki sposób czarne dziury wystrzeliwują potężne strumienie w przestrzeń kosmiczną. Teraz zespół badaczy kierowany przez Anne-Kathrin Baczko z Chalmers University of Technology w Szwecji wykazał, że EHT będzie w stanie wykonać ekscytujące zdjęcia supermasywnej czarnej dziury i jej strumieni w galaktyce

EHT: zbliżanie na czarną dziurę i jej strumienie Przeczytaj wpis »

HST wykonał najbliższe dotychczas spojrzenie na kwazara

Agnieszka Nowak

Astronomowie wykorzystali unikalne możliwości HST, aby zajrzeć bliżej niż kiedykolwiek do „gardła” energetycznej monstrualnej czarnej dziury zasilającej kwazara. Kwazar to centrum galaktyki, które świeci jasno, gdy czarna dziura pochłania materię w swoim bezpośrednim otoczeniu. Nowe zdjęcia z Hubble’a środowiska wokół kwazara pokazują wiele „dziwnych rzeczy”, według Bina Ren z Côte d’Azur Observatory i Université Côte

HST wykonał najbliższe dotychczas spojrzenie na kwazara Przeczytaj wpis »

Czarne dziury o masie gwiazdowej znalezione w sercu największej gromady gwiazd w Drodze Mlecznej

Agnieszka Nowak

Czy trwająca od dziesięcioleci debata na temat tajemniczych ruchów gwiazd w Omega Centauri może wreszcie zostać rozwiązana? Omega Centauri to masywna gromada kulista z prawie dziesięcioma milionami gwiazd znajdująca się w konstelacji Centaura. Przez długi czas naukowcy zauważali, że prędkości gwiazd poruszających się w pobliżu centrum Omega Centauri były wyższe niż oczekiwano. Nie było jednak

Czarne dziury o masie gwiazdowej znalezione w sercu największej gromady gwiazd w Drodze Mlecznej Przeczytaj wpis »

Ponad 10 000 supernowych zostało uwzględnionych w spisie gwiazd

Agnieszka Nowak

Od 2018 roku ZTF skanuje całe niebo co dwie do trzech nocy. W ramach tej misji przegląd zlicza i kataloguje supernowe. 4 grudnia 2024 roku naukowcy Zwicky Telescope Facility ogłosili, że zidentyfikowali ponad 10 000 supernowych, co stanowi największą liczbę w historii badań astronomicznych. We Wszechświecie istnieją biliony gwiazd i mniej więcej co sekundę jedna

Ponad 10 000 supernowych zostało uwzględnionych w spisie gwiazd Przeczytaj wpis »

Nowe odkrycia dotyczące źródła ogromnej energii w promieniowaniu kosmicznym

Agnieszka Nowak

Nowe badania sugerują, że skrajnie wysokoenergetyczne promieniowanie kosmiczne czerpie swoją energię z turbulencji magnetycznych. Skrajnie wysokoenergetyczne promieniowanie kosmiczne, które powstaje w ekstremalnych środowiskach astrofizycznych – takich jak wirujące środowiska w pobliżu czarnych dziur i gwiazd neutronowych – mają znacznie więcej energii niż energetyczne cząstki, które powstają z naszego Słońca. W rzeczywistości cząstki tworzące te strumienie

Nowe odkrycia dotyczące źródła ogromnej energii w promieniowaniu kosmicznym Przeczytaj wpis »

ALMA ujawnia miejsce narodzin układu planetarnego

Agnieszka Nowak

ALMA wykrywa nagromadzenie pyłu, z którego poza orbitami planet dopiero co uformowanych utworzy się nowa planeta. Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) z powodzeniem zaobserwował miejsce formowania się planet, wykrywając wysokie stężenie ziaren pyłu, materiału tworzącego planety, poza orbitami właśnie uformowanych planet. Międzynarodowy zespół badawczy kierowany przez Kiyoaki Doi, doktora habilitowanego Max Planck Institute for Astronomy,

ALMA ujawnia miejsce narodzin układu planetarnego Przeczytaj wpis »

Obserwacje sugerują, że gwiazdy podobne do Słońca emitują superrozbłyski raz na stulecie

Agnieszka Nowak

Słońce powinno być zdolne do wybuchów, które są sto razy silniejsze niż najsilniejszy rozbłysk kiedykolwiek zarejestrowany. Pokazuje to analiza ponad 50 000 gwiazd podobnych do Słońca. Gwiazdy podobne do Słońca wytwarzają gigantyczne wybuchy promieniowania średnio raz na sto lat. Takie rozbłyski uwalniają więcej energii niż trylion bomb wodorowych i sprawiają, że wszystkie wcześniej zarejestrowane rozbłyski

Obserwacje sugerują, że gwiazdy podobne do Słońca emitują superrozbłyski raz na stulecie Przeczytaj wpis »

Czy egzoplaneta TRAPPIST-1 b jednak ma atmosferę?

Agnieszka Nowak

Nowe obserwacje za pomocą JWST nie wykluczają już obecności atmosfery wokół skalistej planety wielkości Ziemi. Jednak geologicznie aktywna planeta również wyjaśnia dane. Najnowsze pomiary wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba podają w wątpliwość dotychczasowe rozumienie natury egzoplanety TRAPPIST-1 b. Do tej pory zakładano, że jest to ciemna skalista planeta bez atmosfery, ukształtowana przez trwające

Czy egzoplaneta TRAPPIST-1 b jednak ma atmosferę? Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkrywają pętle magnetyczne wokół supermasywnej czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Po raz pierwszy astronomowie zaobserwowali dowody na istnienie włókien magnetycznych w dysku akrecyjnym otaczającym supermasywną czarną dziurę pobliskiej galaktyki. NGC 1068 to dobrze znana, stosunkowo bliska, jasna galaktyka z supermasywną czarną dziurą w swoim centrum. Pomimo tego, że jest popularnym celem obserwacji astronomów, jej dysk akrecyjny jest przesłonięty przez gęste obłoki pyłu i gazu. Zewnętrzny

Astronomowie odkrywają pętle magnetyczne wokół supermasywnej czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Potężny strumień M87 uwalnia rzadki rozbłysk gamma

Agnieszka Nowak

Międzynarodowa współpraca EHT ujawniła nowe obserwacje rozbłysku gamma z potężnego strumienia emitowanego z centrum galaktyki M87 na wielu długościach fal. Znana również jako Panna A lub NGC 4486, M87 jest najjaśniejszym obiektem w Gromadzie Galaktyk w Pannie, największej grawitacyjnie związanej strukturze we Wszechświecie. Stała się sławna w kwietniu 2019 roku po tym, jak naukowcy Teleskopu

Potężny strumień M87 uwalnia rzadki rozbłysk gamma Przeczytaj wpis »

DECam szpieguje obrzeża wirującej Galaktyki Południowy Wiatraczek

Agnieszka Nowak

Malownicze ramiona spiralne galaktyki M83 ukazują wspaniały pokaz formowania się gwiazd na nowym zdjęciu DECam. W odległości dwunastu milionów lat świetlnych od nas znajduje się galaktyczne arcydzieło Messier 83, znane również jako Galaktyka Południowy Wiatraczek. Jej wirujące ramiona spiralne wykazują wysokie tempo formowania się gwiazd i były gospodarzem sześciu zaobserwowanych supernowych. To zdjęcie zostało wykonane

DECam szpieguje obrzeża wirującej Galaktyki Południowy Wiatraczek Przeczytaj wpis »

Co zabiło olbrzymie galaktyki we Wszechświecie?

Agnieszka Nowak

Korzystając z potężnych teleskopów naukowcy badają, jak odległe galaktyki powstają, ewoluują i umierają. Formowanie się galaktyk we Wszechświecie powinno przebiegać według dość prostej ścieżki. Zaczyna się od małych galaktyk, które następnie rosną i rosną, aż stają się olbrzymimi galaktykami, które widzimy we współczesnym Wszechświecie, takimi jak nasza Droga Mleczna. Proste, prawda? Nie jest to jednak

Co zabiło olbrzymie galaktyki we Wszechświecie? Przeczytaj wpis »

Webb odkrywa nowe galaktyki w polu protogromady Pajęczej Sieci

Agnieszka Nowak

Korzystając z teleskopu Webba międzynarodowy zespół astronomów odkrył nowe galaktyki w protogromadzie Pajęczej Sieci. Ich charakterystyka ujawnia, że w tych dużych kosmicznych miastach formują się nowe galaktyki, a odkrycie, że oddziaływania grawitacyjne w tych gęstych regionach nie mają tak dużego znaczenia, jak wcześniej sądzono. Astronomowie badają populacje galaktyk i odkrywają ich właściwości fizyczne w strukturach

Webb odkrywa nowe galaktyki w polu protogromady Pajęczej Sieci Przeczytaj wpis »

Naukowcy potwierdzają nową kometę Pasa głównego

Agnieszka Nowak

Tajemniczy obiekt odkryty w pasie głównym planetoid w 2021 roku został uznany przez naukowca PSI za kometę pasa głównego. Komety Pasa głównego o obiekty znajdujące się w pasie planetoid między Marsem a Jowiszem – a nie w zimnym zewnętrznym Układzie Słonecznym, gdzie zwykle oczekuje się lodowych ciał. Mają one właściwości podobne do komet, takie jak

Naukowcy potwierdzają nową kometę Pasa głównego Przeczytaj wpis »

Nowe obserwacje supernowej pozwalają astronomom zajrzeć w kosmiczną przeszłość

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół naukowców przeprowadził nowe obserwacje niezwykłej supernowej, odkrywając najbardziej ubogą w metale eksplozję gwiazdową, jaką kiedykolwiek zaobserwowano. Ta rzadka supernowa, nazwana 2023ufx, powstała w wyniku zapadnięcia się jądra czerwonego nadolbrzyma, który eksplodował na obrzeżach pobliskiej galaktyki karłowatej. Wyniki badań wykazały, że obserwacje zarówno tej supernowej, jak i galaktyki, w której została odkryta, charakteryzują się

Nowe obserwacje supernowej pozwalają astronomom zajrzeć w kosmiczną przeszłość Przeczytaj wpis »

Astronomowie mierzą elektrony kosmiczne przy najwyższych dotychczas energiach

Agnieszka Nowak

Pulsar znajdujący się w odległości kilku tysięcy lat świetlnych od Ziemi mógł przyspieszyć elektrony i protony do ekstremalnych energii mierzonych obecnie przez Obserwatorium H.E.S.S. Pięć teleskopów współpracy H.E.S.S. w Namibii jest wykorzystywanych do badania promieniowania kosmicznego, zwłaszcza promieniowania gamma. Na podstawie danych z dziesięciu lat obserwacji naukowcom udało się wykryć kosmiczne elektrony i pozytony o

Astronomowie mierzą elektrony kosmiczne przy najwyższych dotychczas energiach Przeczytaj wpis »

Zespół SETI odkrywa nowe spostrzeżenia na temat sygnałów pulsarów

Agnieszka Nowak

Zespół studentów przeanalizował archiwalne dane z Obserwatorium Arecibo, które rzucają nowe światło na sposób, w jaki sygnały pulsarów ulegają zniekształceniu podczas podróży w przestrzeni kosmicznej. Dr Sofia Sheikh z Instytutu SETI przeprowadziła badania, które rzucają nowe światło na to, w jaki sposób sygnały pulsarów – https://pl.wikipedia.org/wiki/Pulsar wirujące pozostałości po masywnych gwiazdach – ulegają zniekształceniu podczas

Zespół SETI odkrywa nowe spostrzeżenia na temat sygnałów pulsarów Przeczytaj wpis »

Dowody na istnienie pierwotnych czarnych dziur mogą ukrywać się na planetach

Agnieszka Nowak

Badania teoretyczne sugerują, że małe czarne dziury, które narodziły się we wczesnym Wszechświecie, mogły pozostawić po sobie puste planetoidy i mikroskopijne tunele. Wyobrażając sobie formowanie się czarnych dziur, prawdopodobnie wyobrazimy sobie masywną gwiazdę, której kończy się paliwo i która zapada się w sobie. Jednak chaotyczne warunki panujące we wczesnym Wszechświecie mogły również umożliwić powstanie wielu

Dowody na istnienie pierwotnych czarnych dziur mogą ukrywać się na planetach Przeczytaj wpis »

Nowa planeta w układzie Kepler-51 odkryta za pomocą Teleskopu Webba

Agnieszka Nowak

Niezwykły układ trzech planet ma co najmniej jeszcze jedną planetę, ujawnioną przez jej grawitacyjne oddziaływanie na pozostałe planety. Zgodnie z nowymi badaniami przeprowadzonymi przez naukowców z Penn State University i Osaka University, niezwykły układ planetarny z trzema znanymi egzoplanetami o bardzo niskiej gęstości niezwykle „puszystymi” ma co najmniej jeszcze jedną planetę. Zespół badawczy postanowił zbadać

Nowa planeta w układzie Kepler-51 odkryta za pomocą Teleskopu Webba Przeczytaj wpis »

Aktywność plam gwiazdowych czerwonego olbrzyma wskazuje na nieokresowe, chaotyczne dynamo

Agnieszka Nowak

Naukowcy zrekonstruowali czasowe zmiany w rozkładzie plam powierzchniowych na czerwonym olbrzymie XX Trianguli. W przełomowych badaniach opublikowanych w Nature, naukowcy z Leibniz-Institut for Astrophysics Potsdam (AIP) i HUN-REN Research Centre for Astronomy and Earth Sciences (HUN-REN CSFK) zrekonstruowali czasowe zmiany w rozkładzie plam powierzchniowych na gwieździe – czerwonym olbrzymie XX Trianguli. Badania opierają się na

Aktywność plam gwiazdowych czerwonego olbrzyma wskazuje na nieokresowe, chaotyczne dynamo Przeczytaj wpis »

Misja XRISM dogłębnie bada ukryty układ gwiazdowy

Agnieszka Nowak

Obserwatorium XRISM uchwyciło najbardziej szczegółowy jak dotąd portret gazów przepływających wewnątrz Cygnus X-3. Cygnus X-3 to rentgenowski układ podwójny, który łączy rzadki typ gwiazdy o dużej masie ze zwartym towarzyszem – prawdopodobnie czarną dziurą. Natura masywnej gwiazdy jest jednym z czynników, które sprawiają, że Cygnus X-3 jest tak intrygujący – powiedział Ralf Ballhausen, pracownik naukowy

Misja XRISM dogłębnie bada ukryty układ gwiazdowy Przeczytaj wpis »

Odkryto gorącego Neptuna na ciasnej orbicie

Agnieszka Nowak

Odkryto, że TOI-3261 b, planeta wielkości Neptuna, krąży niezwykle blisko swojej gwiazdy macierzystej. Planeta ta jest zaledwie czwartym tego typu obiektem, jaki kiedykolwiek odkryto, a jej odkrycie może dostarczyć wskazówek na temat formowania się tego typu planet. Międzynarodowy zespół naukowców wykorzystał teleskop kosmiczny Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) do odkrycia egzoplanety, a następnie przeprowadził dalsze

Odkryto gorącego Neptuna na ciasnej orbicie Przeczytaj wpis »

Odkryto pierwszych kandydatów na układ podwójny białego karła w gromadzie otwartej

Agnieszka Nowak

Astronomowie z Uniwersytetu Toronto odkryli pierwszych kandydatów na układy podwójne biały karzeł – gwiazda ciągu głównego w gromadach otwartych. Zespół astronomów, kierowany przez Steffani Grondin, absolwentkę Wydziału Astronomii i Astrofizyki Davida A. Dunlapa, odkrył pierwszą populację kandydatów na gwiazdy podwójne typu biały karzeł – gwiazda ciągu głównego w gromadach otwartych. Odkrycie to pomoże powiązać początkowe

Odkryto pierwszych kandydatów na układ podwójny białego karła w gromadzie otwartej Przeczytaj wpis »

Pobliska supernowa może zakończyć poszukiwania ciemnej materii

Agnieszka Nowak

Aksjon ciemnej materii powinien zostać wyprodukowany i przekształcony w promieniowanie gamma podczas supernowej. Czy będziemy mieli szczęście go zobaczyć? Poszukiwania ciemnej materii we Wszechświecie mogą zakończyć się jutro – pod warunkiem, że w pobliżu pojawi się supernowa i dopisze nam szczęście. Natura ciemnej materii wymyka się astronomom od 90 lat, odkąd zdano sobie sprawę, że

Pobliska supernowa może zakończyć poszukiwania ciemnej materii Przeczytaj wpis »

ALMA ujawnia, że planety mogą powstawać pod wpływem silnego promieniowania

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów ujawnił wysokiej rozdzielczości obraz dysków protoplanetarnych w ekstremalnym środowisku. Nowe obserwacje z ALMA sugerują, że formowanie się planet może zachodzić nawet w trudnych środowiskach gwiazdowych, które wcześniej uważano za niegościnne. Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał ALMA do zarejestrowania wysokiej rozdzielczości obrazów ośmiu dysków protoplanetarnych w gromadzie Sigma Orionis, która jest napromieniowana intensywnym światłem

ALMA ujawnia, że planety mogą powstawać pod wpływem silnego promieniowania Przeczytaj wpis »

Przedstawiamy galaktyki UFO – bardziej zakurzone kuzynki Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Zespół astrofizyków postawił sobie za cel odkrycie tajemnic UFO – klasy niezwykle dużych i czerwonych galaktyk, które naukowcy nazwali Ultra-red Flattened Objects. Badania te rzucają światło na niektóre dziwne galaktyki, powiedział Justus Gibson, główny autor artykułu i doktorant na Wydziale Nauk Astrofizycznych i Planetarnych. Naukowcy z CU Boulder po raz pierwszy odkryli galaktyki UFO na

Przedstawiamy galaktyki UFO – bardziej zakurzone kuzynki Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Teleskop Hubble’a odkrywa gorące szczegóły na temat młodej gwiazdy FU Orionis

Agnieszka Nowak

W 1936 roku astronomowie zaobserwowali zagadkowe wydarzenie w konstelacji Oriona: młoda gwiazda FU Orionis (FU Ori) stała się sto razy jaśniejsza w ciągu kilku miesięcy. W szczytowym momencie FU Ori była 100 razy jaśniejsza od naszego Słońca. Jednak w przeciwieństwie do eksplodującej gwiazdy, od tego czasu jej jasność spadała bardzo powoli. Teraz zespół astronomów wykorzystał

Teleskop Hubble’a odkrywa gorące szczegóły na temat młodej gwiazdy FU Orionis Przeczytaj wpis »

Rozbicie galaktyki z olbrzymią prędkością widziane w niespotykanych dotąd szczegółach

Agnieszka Nowak

Ogromne zderzenie galaktyk, wywołane przez jedną z nich poruszającą się z prędkością 3,2 mln km/h, zostało zaobserwowane z niespotykaną dotąd szczegółowością przez jeden z najpotężniejszych teleskopów na Ziemi. Dramatyczne zjawisko zaobserwowano w Kwintecie Stephana, pobliskiej grupie galaktyk składającej się z pięciu galaktyk, które po raz pierwszy zaobserwowano prawie 150 lat temu. Wywołało to niezwykle potężny

Rozbicie galaktyki z olbrzymią prędkością widziane w niespotykanych dotąd szczegółach Przeczytaj wpis »

Odkrywanie tajemnic pierwszych kwazarów: jak igrają z prawami fizyki, aby rosnąć

Agnieszka Nowak

Odkryto nowe dowody wyjaśniające, w jaki sposób supermasywne czarne dziury uformowały się w ciągu pierwszych miliardów lat istnienia Wszechświata. W badaniach przeprowadzonych przez naukowców INAF analizują oni 21 odległych kwazarów i ujawniają, że obiekty te znajdują się w fazie niezwykle szybkiej akrecji. Zapewnia to cenny wgląd w ich powstawanie i ewolucję, wraz z ewolucją ich

Odkrywanie tajemnic pierwszych kwazarów: jak igrają z prawami fizyki, aby rosnąć Przeczytaj wpis »

Symulacje ujawniają, że czarne dziury dziedziczą pola magnetyczne po gwiazdach macierzystych

Agnieszka Nowak

Symulacje pokazują, że silnie namagnesowane gwiazdy, zapadając się w czarne dziury, przekazują swoje pola magnetyczne do otaczającego je dysku materii. Czarne dziury są jednymi z najbardziej enigmatycznych obiektów gwiazdowych. Choć najbardziej znane są z tego, że pochłaniają swoje otoczenie w grawitacyjnej otchłani, z której nic nie może uciec, mogą również wystrzeliwać potężne strumienie naładowanych cząstek,

Symulacje ujawniają, że czarne dziury dziedziczą pola magnetyczne po gwiazdach macierzystych Przeczytaj wpis »

Nowy pomysł może rozwikłać zagadkę wzoru „zebry” Mgławicy Kraba

Agnieszka Nowak

Astrofizyk z Uniwersytetu Kansas być może rozwiązał trwającą prawie dwie dekady zagadkę pochodzenia niezwykłego wzoru „zebry” widocznego w impulsach radiowych o wysokiej częstotliwości z Mgławicy Kraba. Jego odkrycia zostały właśnie opublikowane w Physical Review Letters (PRL), jednym z najbardziej prestiżowych czasopism w dziedzinie fizyki. Mgławica Kraba ma w swoim centrum gwiazdę neutronową, która uformowała się

Nowy pomysł może rozwikłać zagadkę wzoru „zebry” Mgławicy Kraba Przeczytaj wpis »

HST i JWST odkryły zaskakująco gładki dysk wokół Wegi

Agnieszka Nowak

Zespoły astronomów wykorzystały połączoną moc teleskopów kosmicznych Hubble’a i Webba, aby ponownie przyjrzeć się legendarnemu dyskowi Wegi. W filmie „Kontakt” z 1997 roku, będącym adaptacją powieści Carla Sagana z 1985 roku, główna bohaterka, naukowiec Ellie Arroway (grana przez Jodi Foster), odbywa podróż tunelem czasoprzestrzennym zbudowanym przez kosmitów do gwiazdy Wega. Wyłania się w środku burzy

HST i JWST odkryły zaskakująco gładki dysk wokół Wegi Przeczytaj wpis »

Odkryto najszybciej żywiącą się czarną dziurę we wczesnym Wszechświecie

Agnieszka Nowak

Obserwacje z JWST i Chandra ujawniają supermasywną czarną dziurę o niskiej masie, która wydaje się pochłaniać materię z prędkością ponad 40 razy przekraczającą teoretyczny limit. Wykorzystując dane z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba i Obserwatorium Chandra, zespół astronomów NOIRLab odkrył supermasywną czarną dziurę w centrum galaktyki zaledwie 1,5 miliarda lat po Wielkim Wybuchu, https://pl.wikipedia.org/wiki/Wielki_Wybuch która pochłania

Odkryto najszybciej żywiącą się czarną dziurę we wczesnym Wszechświecie Przeczytaj wpis »

Zaproszenie na konkurs „Astrolabium”

Agnieszka Nowak

W imieniu Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Fundacji Antares zapraszamy uczniów szkół podstawowych i średnich do udziału w konkursie astronomicznym „Astrolabium”. Rejestracja uczestników będzie trwała do końca stycznia 2025 roku, a finałowy sprawdzian konkursowy odbędzie się w każdej zgłoszonej szkole w kwietniu 2025 roku. Udział w VIII edycji Konkursu jest bezpłatny. Celem Konkursu jest propagowanie

Zaproszenie na konkurs „Astrolabium” Przeczytaj wpis »

Potężne rozbłyski radiowe powiązane z masywnymi galaktykami

Agnieszka Nowak

Wyniki uzyskane przez Caltech Deep Synoptic Array-100 dostarczają nowych wskazówek na temat formowania się magnetarów. Od czasu ich odkrycia w 2007 roku, szybkie błyski radiowe – niezwykle energetyczne impulsy światła o częstotliwości radiowej – wielokrotnie rozświetlały niebo, prowadząc astronomów w pogoń za odkryciem ich pochodzenia. Obecnie liczba potwierdzonych szybkich błysków radiowych (FRB) sięga setek, a

Potężne rozbłyski radiowe powiązane z masywnymi galaktykami Przeczytaj wpis »

Teleskopy NASA odkrywają dyski protoplanetarne brązowych karłów w Mgławicy w Orionie

Agnieszka Nowak

Korzystając ze spektrometru bliskiej podczerwieni Webba, naukowcy potwierdzili możliwość obecności dysków protoplanetarnych wokół brązowych karłów w Wielkiej Mgławicy w Orionie. Nowonarodzone gwiazdy otoczone są przez dyski gazu i pyłu, w których rodzą się planety, nazywane dyskami protoplanetarnymi. W Mgławicy w Orionie najjaśniejsze i najbardziej masywne gwiazdy emitują intensywne promieniowanie ultrafioletowe, które oświetla dyski protoplanetarne, umożliwiając

Teleskopy NASA odkrywają dyski protoplanetarne brązowych karłów w Mgławicy w Orionie Przeczytaj wpis »

Coraz więcej dowodów na istnienie ciemnej energii w czarnych dziurach

Agnieszka Nowak

Instrument DESI pomaga naukowcom badać „Wielki Wybuch odtworzony wstecz”. Zgodnie z dominującą teorią Wszechświata inflacyjnego, prawie 14 miliardów lat temu, na samym początku Wielkiego Wybuchu, tajemnicza energia spowodowała wykładniczą ekspansję niemowlęcego Wszechświata i wytworzyła całą znaną materię. Ta starożytna energia dzieliła kluczowe cechy obecnej ciemnej energii Wszechświata, która jest największą tajemnicą naszych czasów według co

Coraz więcej dowodów na istnienie ciemnej energii w czarnych dziurach Przeczytaj wpis »

Dynamiczne jądro czarnych dziur

Agnieszka Nowak

Nowe obserwacje mają na celu zbadanie wewnętrznej dynamiki czarnych dziur i ich wpływu na przyszłe obserwacje astrofizyczne. Czarne dziury wciąż urzekają naukowców: są to obiekty czysto grawitacyjne, niezwykle proste, a jednak zdolne do skrywania tajemnic, które stanowią wyzwanie dla naszego zrozumienia praw natury. Większość dotychczasowych obserwacji koncentrowała się na ich cechach zewnętrznych i otaczającym środowisku,

Dynamiczne jądro czarnych dziur Przeczytaj wpis »

Nowe spojrzenie na strumień czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Badania prowadzone przez Uniwersytet Michigan objęły analizę danych z ponad dwóch dekad obserwacji teleskopu Chandra, które wykazały, że wokół czarnych dziur można odkryć nowe, skomplikowane informacje naukowe. W szczególności, badania dotyczyły wysokoenergetycznego strumienia cząstek wyrzucanych w przestrzeń kosmiczną przez supermasywną czarną dziurę w centrum galaktyki Centaurus A. Strumienie są widoczne dla różnych typów teleskopów, w

Nowe spojrzenie na strumień czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Naukowcy odkrywają cząsteczki, które magazynują większość węgla w kosmosie

Agnieszka Nowak

Odkrycie pochodnych pirenu w odległym obłoku międzygwiazdowym może pomóc w ujawnieniu, w jaki sposób uformował się nasz Układ Słoneczny. Zespół kierowany przez naukowców z MIT odkrył, że odległy obłok międzygwiazdowy zawiera dużą ilość pirenu, rodzaju dużej cząsteczki zawierającej węgiel, znanej jako wielopierścieniowy węglowodór aromatyczny (PAH). Odkrycie pirenu w tym odległym obłoku, który jest podobny do

Naukowcy odkrywają cząsteczki, które magazynują większość węgla w kosmosie Przeczytaj wpis »

Promienie gamma o najwyższej energii zaobserwowane z centrum Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Badania obserwatorium wskazują na ekstremalny akcelerator kosmiczny jako źródło galaktycznych promieni kosmicznych. W obserwatorium High-Altitude Water Cherenkov (HAWC), znajdującym się na wysokości 4000 metrów nad poziomem morza na wulkanie Sierra Negra w Meksyku, naukowcy zagłębiają się w tajemnicę gwałtownych zmian w galaktyce Drogi Mlecznej. Międzynarodowy zespół badawczy pod przewodnictwem Los Alamos National Laboratory zaobserwował promienie

Promienie gamma o najwyższej energii zaobserwowane z centrum Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Supernowa w kształcie mniszka lekarskiego i gwiazda zombie

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów modeluje unikalną historyczną supernową w 3D. Historyczna supernowa udokumentowana przez chińskich i japońskich astronomów w 1181 roku pozostawała zaginiona przez stulecia, aż do niedawna. Jednak nowo odnaleziona pozostałość wykazuje pewne oszałamiające właściwości, które zastanawiają astronomów. Teraz zdradza ona swoje sekrety. Zespół kierowany przez Tima Cunninghama z Center for Astrophysics, Harvard & Smithsonian, i

Supernowa w kształcie mniszka lekarskiego i gwiazda zombie Przeczytaj wpis »

Fizycy odkrywają pierwszą potrójną czarną dziurę

Agnieszka Nowak

Układ zaobserwowany w odległości 8000 lat świetlnych może być pierwszym bezpośrednim dowodem „łagodnego” formowania się czarnych dziur. Wiele wykrytych do tej pory czarnych dziur wydaje się być częścią pary. Te układy podwójne składają się z czarnej dziury i obiektu wtórnego – takiego jak gwiazda, znacznie gęstsza gwiazda neutronowa lub inna czarna dziura – które wirują

Fizycy odkrywają pierwszą potrójną czarną dziurę Przeczytaj wpis »

Nowa technika obrazowania pomaga zrozumieć Wszechświat

Agnieszka Nowak

Obrazy 3D mogą zmienić zrozumienie kosmicznych struktur wokół galaktyk i ich centralnych czarnych dziur. Naukowcy z Wydziału Nauk Ścisłych i Inżynierii Twin Cities na Uniwersytecie Minnesoty opracowali nową technikę, która przekształca dwuwymiarowe (2D) obrazy radiowe – wizualne reprezentacje utworzone z fal radiowych – w trójwymiarowe (3D) „pseudo sześciany”, aby pomóc lepiej zrozumieć obiekty we Wszechświecie.

Nowa technika obrazowania pomaga zrozumieć Wszechświat Przeczytaj wpis »

Ponowna analiza danych z obserwacji supermasywnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców dokonał niezależnej ponownej analizy danych obserwacyjnych supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej. Zespół badawczy kierowany przez adiunkta Makoto Miyoshi z Narodowego Obserwatorium Astronomicznego Japonii (NAOJ) niezależnie przeanalizował dane obserwacyjne supermasywnej czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej, uzyskane i opublikowane przez międzynarodowy wspólny projekt obserwacyjny Teleskopu Horyzontu Zdarzeń (EHT). Odkryli oni, że struktura

Ponowna analiza danych z obserwacji supermasywnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej Przeczytaj wpis »

Masywne gwiazdy narodzone z gwałtownego kosmicznego kolapsu

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkrywają nowy proces formowania się gwiazd, podważając istniejące modele. Kontrolowany chaos jest kluczowym elementem formowania się masywnych gwiazd. Międzynarodowy zespół astronomów zaobserwował dowody na to, że masywne gwiazdy mogą rodzić się z szybko zapadających się obłoków gazu i pyłu, co podważa od dawna utrzymywane założenia dotyczące formowania się gwiazd. Ciężkie pierwiastki wytwarzane przez ciężkie

Masywne gwiazdy narodzone z gwałtownego kosmicznego kolapsu Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkryli starożytne samotne kwazary o niejasnym pochodzeniu

Agnieszka Nowak

Te kwazary najwyraźniej mają niewielu kosmicznych sąsiadów, co rodzi pytania o to, jak powstały 13 miliardów lat temu. Kwazar to niezwykle jasne jądro galaktyki, w którego centrum znajduje się aktywna supermasywna czarna dziura. Gdy czarna dziura zasysa otaczający ją gaz i pył, wyrzuca z siebie ogromną ilość energii, czyniąc kwazary jednymi z najjaśniejszych obiektów we

Astronomowie odkryli starożytne samotne kwazary o niejasnym pochodzeniu Przeczytaj wpis »

„Odwrócony” wzrost galaktyk zaobserwowany we wczesnym Wszechświecie

Agnieszka Nowak

Astronomowie wykorzystali JWST do obserwacji wzrostu galaktyki we Wszechświecie, zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Galaktyka ta, NGC 1549, jest sto razy mniejsza od Drogi Mlecznej, ale jest zaskakująco dojrzała jak na tak wczesny etap rozwoju Wszechświata. Podobnie jak duże miasto, galaktyka ta ma gęstą kolekcję gwiazd w swoim jądrze, ale staje się mniej

„Odwrócony” wzrost galaktyk zaobserwowany we wczesnym Wszechświecie Przeczytaj wpis »

Rzadka, skrajnie jasna nowa zauważona w Małym Obłoku Magellana

Agnieszka Nowak

Rozbłysk rentgenowski z nowej, zaobserwowany przez satelitę Swift, jest jednym z najjaśniejszych w historii białych karłów. W Małym Obłoku Magellana, galaktyce karłowatej będącej bliskim sąsiadem naszej własnej Galaktyki, zaobserwowano rzadki, niezwykle jasny rozbłysk rentgenowski. Obserwacje, wykonane przez Obserwatorium Swift Neil Gehrels i inne teleskopy, zostały opisane przez międzynarodowy zespół astronomów pod przewodnictwem naukowców Penn State

Rzadka, skrajnie jasna nowa zauważona w Małym Obłoku Magellana Przeczytaj wpis »

To bliźniaki! Tajemnica słynnego brązowego karła rozwiązana

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli, że dobrze znany brązowy karzeł to w rzeczywistości układ podwójny brązowych karłów. O pierwszym znanym brązowym karle, Gliese 229B, napisano setki artykułów od czasu jego odkrycia przez naukowców z Caltech w Obserwatorium Palomar w 1995 roku. Kula ta wciąż jednak pozostaje zagadką: jest ona zbyt słaba w stosunku do swojej masy. Brązowe karły

To bliźniaki! Tajemnica słynnego brązowego karła rozwiązana Przeczytaj wpis »

Stara gwiazda może dostarczyć nowych informacji na temat ewolucji gwiazd

Agnieszka Nowak

Nowo odkryta gwiazda może stanowić wyzwanie dla niektórych modeli ewolucji gwiazd i sposobu, w jaki wytwarzają one pierwiastki w miarę starzenia się. Wszystkie pierwiastki we Wszechświecie powstają w gwiazdach. W miarę starzenia się gwiazd zmienia się również skład pierwiastków w ich wnętrzu. Na przykład, powszechnie przyjmuje się, że w miarę spalania gwiazdy tracą lżejsze pierwiastki,

Stara gwiazda może dostarczyć nowych informacji na temat ewolucji gwiazd Przeczytaj wpis »

Naukowcy wykorzystują nową metodę znajdowania atmosfer na odległych planetach

Agnieszka Nowak

Nowe badania czynią postępy w poszukiwaniu planet nadających się do zamieszkania. Głównym celem badań astronomicznych jest znalezienie planet innych niż Ziemia, które mogłyby nadawać się do podtrzymania życia. Istnieje wiele czynników, co do których wielu naukowców zgadza się, że są niezbędne, aby planeta nadawała się do zamieszkania, ale ważnym jest to, czy planeta posiada atmosferę.

Naukowcy wykorzystują nową metodę znajdowania atmosfer na odległych planetach Przeczytaj wpis »

Odkryto dziesiątki gwiazd wystrzelonych z młodej gromady gwiazd R136

Agnieszka Nowak

Astronomowie wykorzystali teleskop Gaia do odkrycia 55 szybkich gwiazd wystrzelonych z młodej gromady w Wielkim Obłoku Magellana. Zwiększa to dziesięciokrotnie liczbę znanych „uciekających gwiazd” w tym regionie. Zespół astronomów, w tym Simon Portegies Zwart z Obserwatorium w Lejdzie, opublikował https://www.nature.com/articles/s41586-024-08013-8 swoje wyniki w czasopiśmie Nature. Gdy tworzą się gromady gwiazd, bliskie zderzenia gęsto upakowanych i

Odkryto dziesiątki gwiazd wystrzelonych z młodej gromady gwiazd R136 Przeczytaj wpis »

Czarna dziura niszczy gwiazdę i rusza za inną

Agnieszka Nowak

Masywna czarna dziura rozerwała na strzępy jedną gwiazdę, a teraz wykorzystuje te gwiezdne szczątki, aby zmiażdżyć inną gwiazdę lub mniejszą czarną dziurę, która wcześniej znajdowała się w zasięgu wzroku. Odkrycie to, dokonane za pomocą Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra, Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, NICER (Neutron Star Interior Composition Explorer), Obserwatorium Swift i innych teleskopów, pomaga astronomom połączyć dwie

Czarna dziura niszczy gwiazdę i rusza za inną Przeczytaj wpis »

Astronomowie ścigają się, aby uchwycić obraz egzoplanety w pobliżu gwiazdy

Agnieszka Nowak

Planeta AF Leporis b to świat nowości. W 2023 roku była to planeta o najmniejszej masie poza Układem Słonecznym, która została bezpośrednio zaobserwowana, i której masę zmierzono za pomocą astrometrii. Astrometria to technika polegająca na śledzeniu subtelnych ruchów gwiazdy macierzystej przez wiele lat w celu uzyskania informacji o orbitujących towarzyszach, w tym planetach. Teraz, AF

Astronomowie ścigają się, aby uchwycić obraz egzoplanety w pobliżu gwiazdy Przeczytaj wpis »

Astronomowie badają „świat pary wodnej”

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców bada egzoplanetę GJ 9827 d i odkrywa znaczną ilość pary wodnej w jej atmosferze. Międzynarodowe badania pod kierownictwem Kanadyjczyków przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) ujawniły nowe spojrzenie na atmosferę GJ 9827 d – egzoplanety krążącej wokół gwiazdy GJ 9827 w konstelacji Ryb, około 98 lat świetlnych od Ziemi. Badania wykazały, że

Astronomowie badają „świat pary wodnej” Przeczytaj wpis »

Gwiazdy rozświetlające serce kosmicznej róży

Agnieszka Nowak

DEC rejestruje najbardziej szczegółowy obraz pełnej blasku Mgławicy Rozeta i gromady gwiazd wzmacniającej jej blask. W ognistych płatkach Mgławicy Rozeta znajduje się NGC 2244, młoda gromada gwiazd, którą pielęgnowała. Gwiazdy gromady rozświetlają mgławicę w żywych odcieniach czerwieni, złota i fioletu, a nieprzezroczyste wieże pyłu wznoszą się z kłębiących się obłoków wokół jej wydrążonego jądra. To

Gwiazdy rozświetlające serce kosmicznej róży Przeczytaj wpis »

Webb ujawnia siły kształtujące dyski protoplanetarne

Agnieszka Nowak

W każdej sekundzie w widzialnym Wszechświecie rodzi się ponad 3000 gwiazd. Wiele z nich otoczonych jest dyskiem protoplanetarnym. Dokładne procesy, które dają początek gwiazdom i układom planetarnym, są jednak wciąż słabo poznane. Zespół kierowany przez naukowców z Uniwersytetu Arizony wykorzystał Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, aby uzyskać jedne z najbardziej szczegółowych informacji na temat sił kształtujących

Webb ujawnia siły kształtujące dyski protoplanetarne Przeczytaj wpis »

Sonda TESS dostrzega rekordowe gwiezdne trojaczki

Agnieszka Nowak

Zawodowi astronomowie i naukowcy amatorzy połączyli siły ze sztuczną inteligencją, aby dzięki TESS znaleźć niezrównane trio o nazwie TIC 290061484. Układ zawiera zestaw gwiazd podwójnych krążących wokół siebie co 1,8 dnia oraz trzecią gwiazdę, która okrąża parę w zaledwie 25 dni. Odkrycie pobiło rekord najkrótszego okresu orbitalnego dla tego typu układu, ustanowiony w 1956 roku,

Sonda TESS dostrzega rekordowe gwiezdne trojaczki Przeczytaj wpis »

Wpływ spinu czarnej dziury: pierwszy dowód precesji w skrajnie jasnych dyskach akrecyjnych

Agnieszka Nowak

Naukowcy przeprowadzili innowacyjne symulacje wirujących czarnych dziur oparte na OTW, które wyjaśniły, że skrajnie jasny dysk akrecyjny wykazuje ruch precesyjny napędzany spinem czarnej dziury. Odkrycie to podkreśla potencjał tego spinu jako głównego czynnika napędzającego okresowe fluktuacje jasności obserwowane w tych skrajnie jasnych dyskach akrecyjnych. Gaz wiruje wokół czarnej dziury z powodu intensywnej grawitacji tejże, tworząc

Wpływ spinu czarnej dziury: pierwszy dowód precesji w skrajnie jasnych dyskach akrecyjnych Przeczytaj wpis »

Naukowcy Webba odkrywają soczewkowaną supernową, potwierdzając napięcie Hubble’a

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców Webba wykorzystuje soczewkowanie grawitacyjne do poprawy precyzji stałej Hubble’a. Pomiar stałej Hubble’a, czyli tempa rozszerzania się Wszechświata, jest aktywnym obszarem badań wśród astronomów na całym świecie, którzy analizują dane z obserwatoriów naziemnych i kosmicznych. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba już przyczynił się do tej trwającej dyskusji. Na początku 2024 roku astronomowie wykorzystali dane Webba

Naukowcy Webba odkrywają soczewkowaną supernową, potwierdzając napięcie Hubble’a Przeczytaj wpis »

Odkrycie najbliższej potencjalnej egzoplanety krążącej wokół białego karła

Agnieszka Nowak

Co się stanie z Ziemią gdy Słońce umrze? Znalezienie egzoplanet wokół białych karłów może pomóc odpowiedzieć na to pytanie, a naukowcy odkryli potencjalną olbrzymią planetę wokół pobliskiego białego karła. Na końcu Układu SłonecznegoGdy Słońce wyczerpie swoje zapasy wodoru w jądrze, jego wnętrze przejdzie serię przemian, które przekształcą rodzimą gwiazdę w chłodnego i pulchnego czerwonego olbrzyma.

Odkrycie najbliższej potencjalnej egzoplanety krążącej wokół białego karła Przeczytaj wpis »

Astronomowie dostrzegli wyjątkowo rozdętą i asymetryczną egzoplanetę

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów zaobserwował atmosferę gorącej i wyjątkowo rozdętej egzoplanety wielkości Jowisza o masie zaledwie 10% jego masy, wykazującą asymetrię atmosfery. Po raz pierwszy w historii zaobserwowano asymetrię wschód-zachód jakiejkolwiek egzoplanety podczas tranzytu przed jej gwiazdą, z kosmosu – powiedział główny autor artykułu Mattew Murphy, absolwent University of Arizona. Tranzyt ma miejsce, gdy planeta przechodzi

Astronomowie dostrzegli wyjątkowo rozdętą i asymetryczną egzoplanetę Przeczytaj wpis »

Webb odkrywa dziwną galaktykę z gazem przyćmiewającym gwiazdy

Agnieszka Nowak

Odkrycie dziwnej i niespotykanej galaktyki we Wszechświecie może pomóc nam zrozumieć, jak zaczęła się kosmiczna historia. GS-NDG-9422 (9422) została odkryta około miliarda lat po Wielkim Wybuchu i wyróżniała się dziwną, nigdy wcześniej nie widzianą sygnaturą świetlną – wskazującą, że jej gaz przyćmiewa gwiazdy. Naukowcy twierdzą, że to „zupełnie nowe zjawisko” jest znaczące, ponieważ może być

Webb odkrywa dziwną galaktykę z gazem przyćmiewającym gwiazdy Przeczytaj wpis »

Jak wyjątkowa jest Droga Mleczna? Zespół badawczy publikuje nowe wyniki

Agnieszka Nowak

Czy nasza rodzima Galaktyka, Droga Mleczna, jest miejscem szczególnym? Zespół naukowców rozpoczął podróż, aby odpowiedzieć na te pytania ponad, dekadę temu. Rozpoczęty w 2013 roku przegląd Satellites Around Galactic Analogs (SAGA) bada układy galaktyk, takie jak Droga Mleczna. Teraz, po zakończeniu spisu 101 układów satelitarnych podobnych do Drogi Mlecznej, w ramach przeglądu SAGA opublikowano trzy

Jak wyjątkowa jest Droga Mleczna? Zespół badawczy publikuje nowe wyniki Przeczytaj wpis »

Sąsiedztwa kwazarów z wczesnego Wszechświata są gęsto zaludnione galaktykami towarzyszącymi

Agnieszka Nowak

Nowe odkrycie dokonane za pomocą DECam oferuje przejrzyste wyjaśnienie zagadki „zagęszczenia” sąsiedztwa kwazarów. Obserwacje przy użyciu Kamery Ciemnej Energii (DECam) potwierdzają oczekiwania astronomów, że kwazary we wczesnym Wszechświecie powstały w regionach przestrzeni gęsto zaludnionych galaktykami towarzyszącymi. Wyjątkowo szerokie pole widzenia DECam i specjalne filtry odegrały kluczową rolę w osiągnięciu tego wniosku, a obserwacje ujawniają, dlaczego

Sąsiedztwa kwazarów z wczesnego Wszechświata są gęsto zaludnione galaktykami towarzyszącymi Przeczytaj wpis »

Magnetyczne halo w Drodze Mlecznej: nowe odkrycia dotyczące galaktycznych wypływów

Agnieszka Nowak

Nowe badania ujawniły istotne informacje na temat Drogi Mlecznej: namagnesowane halo galaktyczne. Odkrycie to podważa wcześniejsze modele struktury i ewolucji naszej Galaktyki. Naukowcy zidentyfikowali kilka namagnesowanych struktur rozciągających się daleko powyżej i poniżej płaszczyzny Galaktyki (osiągających wysokość ponad 16 000 lat świetlnych), ujawniając jedno ze źródeł tak zwanych bąbli eROSITa na dużą skalę zasilanych przez

Magnetyczne halo w Drodze Mlecznej: nowe odkrycia dotyczące galaktycznych wypływów Przeczytaj wpis »

Z pomocą nowej techniki astronomowie mierzą temperaturę gwiazd z wysoką precyzją

Agnieszka Nowak

Astronomowie znaleźli sposób na pomiar zmian temperatury w gwieździe z większą niż kiedykolwiek precyzją, co stanowi przełom, który może być szczególnie przydatnym do wykrywania i badania egzoplanet. Astronomowie badają gwiazdy, przyglądając się różnym kolorom emitowanego przez nie światła – kolorom, które rejestrują i analizują za pomocą spektroskopii. Teraz zespół kierowany przez astrofizyka Étienne’a Artigau z

Z pomocą nowej techniki astronomowie mierzą temperaturę gwiazd z wysoką precyzją Przeczytaj wpis »

XRISM ujawnia otoczenie czarnej dziury i pozostałości po supernowej

Agnieszka Nowak

XRISM ujawnił strukturę, ruch i temperaturę materii wokół supermasywnej czarnej dziury i pozostałości po supernowej z niespotykaną dotąd szczegółowością. Co mają ze sobą wspólnego olbrzymia czarna dziura i pozostałość masywnej, eksplodującej gwiazdy? Są to dramatyczne zjawiska na niebie, w których niezwykle gorący gaz wytwarzający wysokoenergetyczne światło rentgenowskie, które może zobaczyć X-Ray Imaging Spectroscopy Mission (XRISM).

XRISM ujawnia otoczenie czarnej dziury i pozostałości po supernowej Przeczytaj wpis »

Ukryte egzoplanety między Pustynią Neptunową a Sawanną

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół ujawnił „Grzbiet Neptunowy”, nadmierne zagęszczenie neptunów znajdujących się pomiędzy Pustynią Neptunową a Sawanną Neptunową. Astronomowie odkryli „Grzbiet Neptunowy”, nowo zidentyfikowaną cechę w rozmieszczeniu egzoplanet. Odkrycie to, prowadzone przez międzynarodowy zespół, śledzi złożoną dynamikę w obrębie Pustyni Neptunowej, regionu z niedoborem gorących neptunów, oraz Sawanny Neptunowej, gdzie planety te występują częściej. Rozumiejąc te krytyczne

Ukryte egzoplanety między Pustynią Neptunową a Sawanną Przeczytaj wpis »

HST odkrył więcej czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie, niż się spodziewano

Agnieszka Nowak

Dzięki pomocy HST międzynarodowy zespół badaczy odkrył więcej czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie, niż wcześniej podawano. Nowy wynik może pomóc naukowcom zrozumieć, w jaki sposób powstały supermasywne czarne dziury. Obecnie naukowcy nie mają pełnego obrazu tego, jak powstały pierwsze czarne dziury niedługo po Wielkim Wybuchu. Wiadomo, że supermasywne czarne dziury, które mogą ważyć ponad miliard

HST odkrył więcej czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie, niż się spodziewano Przeczytaj wpis »

Wyparowujące gwiazdy, magnetary i nierówne krzywe blasku supernowych

Agnieszka Nowak

Niektóre krzywe supernowych, zamiast łagodnie zanikać, podążają wyboistą drogą od blasku do pociemnienia. Czy niezwykłe układy podwójne zawierają szybko wirujący, emitujący wiatr magnetar i gwiezdnego towarzysza mogą wyjaśnić te krzywe blasku? Wygibasy krzywej blaskuKiedy gwiazda eksploduje, naukowcy rejestrują krzywą blasku z jej ostatnich chwil i próbują zrozumieć jej życie i śmierć. Niektóre supernowe wykazują nierówności

Wyparowujące gwiazdy, magnetary i nierówne krzywe blasku supernowych Przeczytaj wpis »

Powtarzające się rozbłyski rentgenowskie z młodego układu podwójnego

Agnieszka Nowak

Najnowsze obserwacje potwierdzają, że emisja rentgenowska pochodzi głównie z interakcji magnetosfer protogwiazd w układzie DQ Tau podczas ich zbliżeń. Układ DQ Tau jest wyjątkowym systemem podwójnym, położonym około 650 lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Byka. Składa się z dwóch młodych protogwiazd, które nadal znajdują się w fazie formowania. Nie rozpoczęły one jeszcze procesu spalania

Powtarzające się rozbłyski rentgenowskie z młodego układu podwójnego Przeczytaj wpis »

Wczesna ciemna energia może rozwiązać dwie największe zagadki kosmologii

Agnieszka Nowak

W ciągu pierwszych miliardów lat istnienia Wszechświata ta krótka i tajemnicza siła mogła wytworzyć więcej jasnych galaktyk niż przewiduje teoria. Nowe badania przeprowadzone przez fizyków z MIT sugerują, że tajemnicza siła znana jako wczesna ciemna energia może rozwiązać dwie z największych zagadek w kosmologii i wypełnić niektóre z głównych luk w naszym zrozumieniu tego, jak

Wczesna ciemna energia może rozwiązać dwie największe zagadki kosmologii Przeczytaj wpis »

Webb zagląda do Ekstremalnie Zewnętrznej Galaktyki

Agnieszka Nowak

Astronomowie skierowali JWST do zbadania obrzeży Drogi Mlecznej, regionu nazywanego Ekstremalnie Zewnętrzną Galaktyką. Zespół naukowców wykorzystał kamerę JWST NIRCam (Near-Infrared Camera) i MIRI (Mid-Infrared Instrument) do zobrazowania wybranych regionów w dwóch obłokach molekularnych znanych jako Obłoki Digel 1 i 2. Dzięki wysokiemu poziomowi czułości i wysokiej rozdzielczości, dane Webba pozwoliły na szczegółową analizę tych obszarów,

Webb zagląda do Ekstremalnie Zewnętrznej Galaktyki Przeczytaj wpis »

HST i Chandra znajdują duet supermasywnych czarnych dziur

Agnieszka Nowak

Kosmiczne obserwatoria spojrzały w serce pary zderzających się galaktyk i odkryły bliźniacze supermasywne czarne dziury tańczące wokół siebie. Z praktycznego punktu widzenia, gwiazdy podróżujące w przestrzeni kosmicznej nigdy nie zderzają się ze sobą. Stosunek między średnicą gwiazdy podobnej do Słońca a jej odległością od sąsiedniej gwiazdy wynosi około 1:10 000 000. Galaktyki jednak się zderzają.

HST i Chandra znajdują duet supermasywnych czarnych dziur Przeczytaj wpis »

Formowanie się superziem jest ograniczone w pobliżu gwiazd ubogich w metale

Agnieszka Nowak

Nowe badania wskazują, że planety większe od Ziemi mają trudności z formowaniem się wokół gwiazd o niskiej metaliczności. Wykorzystując Słońce jako punkt odniesienia, astronomowie mogą zmierzyć czas powstania gwiazd poprzez określenie jej metaliczności, czyli poziomu obecnych w niej ciężkich pierwiastków. Gwiazdy lub mgławice bogate w metale powstały stosunkowo niedawno, podczas gdy obiekty ubogie w metale

Formowanie się superziem jest ograniczone w pobliżu gwiazd ubogich w metale Przeczytaj wpis »

Czy planeta karłowata Ceres pochodzi z pasa planetoid?

Agnieszka Nowak

Jasnożółte osady w kraterze Consus świadczą o kriowulkanicznej przeszłości planety karłowatej Ceres – i ożywiają debatę na temat miejsca jej pochodzenia. Planeta karłowata Ceres jest niezwykłym „mieszkańcem” pasa planetoid. Ze średnicą około 960 km jest nie tylko największym ciałem między orbitami Marsa i Jowisza; w przeciwieństwie do swoich raczej prostych „współmieszkańców”, charakteryzuje się również niezwykle

Czy planeta karłowata Ceres pochodzi z pasa planetoid? Przeczytaj wpis »

Fale grawitacyjne ujawniają dotychczas nieobserwowane właściwości gwiazd neutronowych

Agnieszka Nowak

Nowe badania szczegółowo opisują, jak rozpraszające siły pływowe w układach podwójnych gwiazd neutronowych wpływają na szanse zrozumienia Wszechświata. Lepsze zrozumienie wewnętrznego funkcjonowania gwiazd neutronowych doprowadzi do poszerzenia wiedzy na temat dynamiki, która leży u podstaw funkcjonowania Wszechświata, a także może pomóc w rozwoju przyszłych technologii, powiedział profesor fizyki z University of Illinois Urbana-Champaign, Nicolas Yunes.

Fale grawitacyjne ujawniają dotychczas nieobserwowane właściwości gwiazd neutronowych Przeczytaj wpis »

Badania ujawniają dowody na pochodzenie supermasywnej czarnej dziury w centrum Galaktyki

Agnieszka Nowak

Analizując dane z obrazowania Sgr A* przez EHT, astrofizycy sugerują, że powstała ona w wyniku połączenia dwóch czarnych dziur około 9 miliardów lat temu. Pochodzenie supermasywnych czarnych dziur – które mogą ważyć ponad milion razy więcej niż Słońce i znajdują się w centrum większości galaktyk – pozostaje jedną z największych tajemnic kosmosu. Teraz naukowcy z

Badania ujawniają dowody na pochodzenie supermasywnej czarnej dziury w centrum Galaktyki Przeczytaj wpis »

EHT dokonuje detekcji czarnych dziur z Ziemi w najwyższej rozdzielczości

Agnieszka Nowak

Współpraca EHT przeprowadziła obserwacje testowe, osiągając najwyższą rozdzielczość, jaką kiedykolwiek uzyskano z powierzchni Ziemi. Korzystając z Teleskopu Horyzontu Zdarzeń (EHT), astronomowie osiągnęli obserwacje testowe interferometrii o bardzo długiej linii bazowej na częstotliwości 345 GHz, co stanowi najwyższą rozdzielczość takich obserwacji uzyskanych kiedykolwiek z powierzchni Ziemi. Naukowcy szacują, że przełom zaowocuje niezwykłym 50% wzrostem szczegółowości, wyostrzając

EHT dokonuje detekcji czarnych dziur z Ziemi w najwyższej rozdzielczości Przeczytaj wpis »

Ciemna materia mogła przyczynić się do powstania supermasywnych czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie

Agnieszka Nowak

Promieniowanie z ciemnej materii mogło utrzymywać wodór wystarczająco gorący, by mógł się skroplić i utworzyć czarne dziury. Formowanie się supermasywnych czarnych dziur, takich jak ta w centrum naszej Galaktyki, zajmuje dużo czasu. Zazwyczaj narodziny czarnej dziury wymagają wypalenia się olbrzymiej gwiazdy o masie co najmniej 50 mas Słońca – proces ten może trwać miliard lat

Ciemna materia mogła przyczynić się do powstania supermasywnych czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie Przeczytaj wpis »

Astronomowie zauważyli łączące się galaktyki sprzed 12,8 miliarda lat

Agnieszka Nowak

Astronomowie dostrzegli parę galaktyk w trakcie łączenia się 12,8 miliarda lat temu. Charakterystyka tych galaktyk wskazuje, że połączenie utworzy jeden z najjaśniejszych typów obiektów we Wszechświecie. Astronomowie zaobserwowali parę galaktyk w trakcie łączenia się 12,8 miliarda lat temu. Charakterystyka tych galaktyk wskazuje, że w wyniku połączenia powstanie monstrualna galaktyka, jeden z najjaśniejszych typów obiektów we

Astronomowie zauważyli łączące się galaktyki sprzed 12,8 miliarda lat Przeczytaj wpis »

Teleskop Webba znajduje więcej wskazówek dotyczących narodzin gwiazd na sześciu nowych światach

Agnieszka Nowak

Badania młodej gromady gwiazd dostarczają dowodów na to, że te same kosmiczne procesy, które dają początek gwiazdom, mogą również odgrywać rolę w tworzeniu obiektów tylko nieznacznie większych od Jowisza. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wykrył sześć prawdopodobnych obcych światów – obiektów o masie podobnej do planety, ale niezwiązanych grawitacyjnie z żadną gwiazdą – w tym najlżejszy

Teleskop Webba znajduje więcej wskazówek dotyczących narodzin gwiazd na sześciu nowych światach Przeczytaj wpis »

Wczesne galaktyki wcale nie były za duże na swoje rozmiary

Agnieszka Nowak

Pierwsze obrazy galaktyk we wczesnym Wszechświecie z JWST sugerowały, że są one znacznie większe niż powinny być w tamtym okresie. Nowe badania oferują wyjaśnienie tego fenomenu. Kiedy astronomowie po raz pierwszy spojrzeli na galaktyki we wczesnym Wszechświecie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, spodziewali się znaleźć galaktyczne słabizny, ale zamiast tego znaleźli coś, co wyglądało

Wczesne galaktyki wcale nie były za duże na swoje rozmiary Przeczytaj wpis »

Symulacje rzucają światło na niszczenie gwiazd przez supermasywne czarne dziury

Agnieszka Nowak

Astronomowie z Monash University przyczynili się do przełomu w zrozumieniu dramatycznego losu gwiazd, które wędrują zbyt blisko supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk. Dzięki innowacyjnym symulacjom, międzynarodowy zespół badawczy, kierowany przez profesora Daniela Price’a i byłego studenta Davida Liptaia ze Szkoły Fizyki i Astronomii, uchwycił złożony proces rozrywania i pochłaniania tych gwiazd przez czarne dziury,

Symulacje rzucają światło na niszczenie gwiazd przez supermasywne czarne dziury Przeczytaj wpis »

Ciemna materia i gwiazdy nie oddziałują ze sobą tak, jak wcześniej sądzono

Agnieszka Nowak

Gwiazdy i ciemna materia nie oddziałują ze sobą w „niemożliwy sposób”. Długoletnia „zmowa” w astronomii – że gwiazdy i ciemna materia oddziałują na siebie w niewytłumaczalny sposób – została obalona przez międzynarodowy zespół astronomów w artykule opublikowanym 20 sierpnia 2024 roku w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (MNRAS). Zmowa powstała w celu wyjaśnienia

Ciemna materia i gwiazdy nie oddziałują ze sobą tak, jak wcześniej sądzono Przeczytaj wpis »

Nowe spojrzenie na Gwiazdę Polarną ujawnia plamistą powierzchnię

Agnieszka Nowak

Astronomowie zidentyfikowali nowe szczegóły dotyczące rozmiaru i wyglądu Gwiazdy Polarnej. Biegun północny Ziemi wskazuje kierunek w przestrzeni kosmicznej wyznaczony przez Gwiazdę Polarną. Gwiazda Polarna jest zarówno pomocą nawigacyjną, jak i niezwykłą gwiazdą samą w sobie. Jest najjaśniejszym członkiem układu trzech gwiazd i jest gwiazdą zmienną pulsującą. Gwiazda Polarna staje się jaśniejsza i bledsza okresowo, gdy

Nowe spojrzenie na Gwiazdę Polarną ujawnia plamistą powierzchnię Przeczytaj wpis »

Ewolucja układu planetarnego TRAPPIST-1

Agnieszka Nowak

W ciągu ostatnich 30 lat, korzystając z teleskopów kosmicznych, odkryto ponad 5000 egzoplanet w tysiącach układów planetarnych. Planety to ciała, które krążą wokół gwiazdy i mają wystarczającą masę grawitacyjną, aby uformować się w mniej więcej kuliste kształty, które z kolei wywierają siłę grawitacyjną na mniejsze obiekty, takie jak planetoidy i księżyce. Przez większość historii ludzkości

Ewolucja układu planetarnego TRAPPIST-1 Przeczytaj wpis »

Znaleziono wyjaśnienie promieniowania rentgenowskiego z czarnych dziur

Agnieszka Nowak

Naukowcom udało się wyjaśnić promieniowanie rentgenowskie z otoczenia czarnej dziury. Promieniowanie to pochodzi z połączonego efektu chaotycznych ruchów pól magnetycznych i turbulentnego gazu plazmowego. Korzystając ze szczegółowych symulacji superkomputerowych, naukowcy z Uniwersytetu w Helsinkach modelowali interakcje między promieniowaniem, plazmą i polami magnetycznymi wokół czarnych dziur. Stwierdzono, że chaotyczne ruchy wywołane przez pola magnetyczne ogrzewają lokalną

Znaleziono wyjaśnienie promieniowania rentgenowskiego z czarnych dziur Przeczytaj wpis »

Oto, co miliony galaktyk mówią o swoim rozmiarze i wzroście

Agnieszka Nowak

Superkomputer pomaga astronomom rozwiązać odwieczne pytanie dotyczące rozmiarów galaktyk i środowiska, w którym żyją. Zespół astronomów korzystających z superkomputera Yale po raz pierwszy ustalił, że galaktyki w gęstszych środowiskach są aż o 25% większe niż ich odpowiedniki w mniej gęstych regionach Wszechświata. Odkrycie, które powstało w wyniku wcześniejszego opracowania przez naukowców ogromnego katalogu kształtów i

Oto, co miliony galaktyk mówią o swoim rozmiarze i wzroście Przeczytaj wpis »

Niemowlęca planeta ujawniła swoje ukryte miejsce

Agnieszka Nowak

Nowa analiza archiwalnych danych ujawnia wstrząśnięty gaz w dysku protoplanetarnym otaczającym młodą gwiazdę TW Hydrae. Odkrycie to wskazuje na obecność planety o masie 4 mas Ziemi i daje naukowcom rzadką okazję do zbadania najwcześniejszych etapów formowania się planety. Wypływy z planetarnego potomstwaMłode planety tworzą się w dyskach otaczających młode gwiazdy, ale szczegóły tego procesu pozostają

Niemowlęca planeta ujawniła swoje ukryte miejsce Przeczytaj wpis »

DECam bada Gromadę Coma, która stała się inspiracją dla teorii ciemnej materii

Agnieszka Nowak

Dark Energy Camera bada Gromadę Warkocza Bereniki, bogatą gromadę galaktyk nazwaną na cześć włosów starożytnej królowej i będącą inspiracją dla teorii ciemnej materii. Dark Energy Camera (DECam) rejestruje obraz olśniewającej Gromady Warkocza Bereniki nazwanej na cześć włosów egipskiej królowej Bereniki II. Ten zbiór galaktyk był nie tylko ważny w mitologii greckiej, ale także miał fundamentalne

DECam bada Gromadę Coma, która stała się inspiracją dla teorii ciemnej materii Przeczytaj wpis »

Śledzenie samotnej gwiazdy pędzącej przez Drogę Mleczną

Agnieszka Nowak

Może się wydawać, że Słońce jest nieruchome, a tylko planety na jego orbicie poruszają się, ale w rzeczywistości Słońce przemierza Drogę Mleczną z imponującą prędkością około 220 km/s. Chociaż może się to wydawać szybkie, kiedy odkryto słabą czerwoną gwiazdę poruszającą się jeszcze szybciej po niebie, z prędkością około 600 km/s, naukowcy zwrócili na nią uwagę.

Śledzenie samotnej gwiazdy pędzącej przez Drogę Mleczną Przeczytaj wpis »

Nowe dane z JWST sugerują, że napięcie Hubble’a może nie istnieć

Agnieszka Nowak

Nowe dane z teleskopu Webba sugerują, że nasz model Wszechświata może się jednak utrzymać. Wiemy wiele rzeczy na temat naszego Wszechświata, ale astronomowie wciąż debatują nad tym, jak szybko się on rozszerza. W rzeczywistości, w ciągu ostatnich dwóch dekad, dwa główne sposoby pomiaru tej liczby – znanej jako stała Hubble’a – dały różne odpowiedzi, co

Nowe dane z JWST sugerują, że napięcie Hubble’a może nie istnieć Przeczytaj wpis »

Precyzyjne pomiary dają wskazówki na temat kosmicznego pochodzenia magnetara

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał zestaw radioteleskopów, aby odkryć nowe informacje na temat magnetara, który ma zaledwie kilkaset lat. Gdy gwiazda o stosunkowo dużej masie zapada się pod koniec swojego życia i eksploduje jako supernowa, może pozostawić po sobie supergęstą gwiazdę zwaną gwiazdą neutronową. Ekstremalne siły powstające podczas jej formowania często powodują, że gwiazdy neutronowe wirują

Precyzyjne pomiary dają wskazówki na temat kosmicznego pochodzenia magnetara Przeczytaj wpis »

Gaia dostrzega potencjalne księżyce wokół setek planetoid

Agnieszka Nowak

Gaia wykrywa potencjalne księżyce wokół ponad 350 planetoid, o których nie wiadomo, czy mają towarzysza. Wcześniej Gaia badała planetoidy, o których wiadomo, że mają księżyce – tak zwane planetoidy podwójne – i potwierdziła, że charakterystyczne oznaki tych małych księżyców pojawiają się w bardzo dokładnych danych astrometrycznych teleskopu. Ale to nowe odkrycie dowodzi, że Gaia może

Gaia dostrzega potencjalne księżyce wokół setek planetoid Przeczytaj wpis »

Bąble plazmowe i silniki szybkich błysków radiowych

Agnieszka Nowak

Zostały odkryte źródła stałych emisji w szybkich błyskach radiowych. Naukowcy z Narodowego Obserwatorium Radioastronomicznego (NRAO) Narodowej Fundacji Nauki USA (NSF) i Karl G. Jansky Very Large Array (VLA) odkryli pochodzenie stałych emisji radiowych obserwowanych w niektórych szybkich błyskach radiowych (FRB). Międzynarodowy zespół astronomów ustalił, że to stałe promieniowanie pochodzi z bąbla plazmy, co rzuca nowe

Bąble plazmowe i silniki szybkich błysków radiowych Przeczytaj wpis »

Nowo odkryta gwiazda może dostarczyć nowych informacji na temat ewolucji gwiazd

Agnieszka Nowak

Odkrycie gwiazdy o największej gęstości litu w Drodze Mlecznej podważa obecny model ewolucji gwiazd. Nowe badania, których wyniki opublikowano w The Astrophysical Journal i były prowadzone przez asystentkę profesora astronomii Ranę Ezzeddinę i absolwenta UF Jeremy’ego Kowkabany’ego oraz ich współpracowników, donoszą o odkryciu gwiazdy, która stanowi wyzwanie dla zrozumienia przez astronomów ewolucji gwiazd i powstawania

Nowo odkryta gwiazda może dostarczyć nowych informacji na temat ewolucji gwiazd Przeczytaj wpis »

Wykorzystanie małych czarnych dziur do wykrywania dużych czarnych dziur

Agnieszka Nowak

Naukowcy proponują nowy pomysł na wykrywanie par największych czarnych dziur poprzez analizę fal grawitacyjnych emitowanych z pobliskich gwiazdowych czarnych dziur. Naukowiec z MPA proponuje nowy pomysł na wykrywanie par największych czarnych dziur, które zajmują centra galaktyk, poprzez analizę fal grawitacyjnych z pobliskich małych czarnych dziur, które są pozostałościami gwiazd. Podejście to, opublikowane w Nature Astronomy,

Wykorzystanie małych czarnych dziur do wykrywania dużych czarnych dziur Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkrywają zagrożenia dla planet, na których może istnieć życie

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli, że czerwone karły mogą wytwarzać rozbłyski gwiazdowe, które emitują promieniowanie dalekiego UV na poziomie wyższym niż wcześniej sądzono. Odkrycie to sugeruje, że intensywne promieniowanie UV z tych rozbłysków może znacząco wpłynąć na to, czy planety wokół czerwonych karłów mogą nadawać się do zamieszkania. Uważano, że niewiele gwiazd generuje wystarczającą ilość promieniowania UV poprzez

Astronomowie odkrywają zagrożenia dla planet, na których może istnieć życie Przeczytaj wpis »

Poszukiwanie samotnych superszybkich pulsarów

Agnieszka Nowak

Badania pulsarów milisekundowych w gromadach kulistych mają na celu znalezienie ich i zrozumienie, dlaczego niektóre z nich poruszają się samotnie. Pulsary milisekundowe to jedne z najbardziej ekstremalnych obiektów we Wszechświecie. Badania pulsarów w gromadach kulistych mają na celu znalezienie tych szybko wirujących gwiazd i zrozumienie, dlaczego niektóre z nich latają samotnie, podczas gdy powinny być

Poszukiwanie samotnych superszybkich pulsarów Przeczytaj wpis »

Astronomowie wykorzystują SI do znajdowania nieuchwytnych gwiazd „pożerających” planety

Agnieszka Nowak

Korzystając z danych Gaia i pomocy sztucznej inteligencji astronomowie odkryli setki zanieczyszczonych białych karłów, które aktywnie pochłaniają planety na swoich orbitach. Astronomowie odkryli ostatnio setki „zanieczyszczonych” białych karłów w naszej rodzimej Galaktyce, Drodze Mlecznej. Są to białe karły, które zostały przyłapane na aktywnym pochłanianiu planet na swoich orbitach. Są one cennym źródłem do badania wnętrz

Astronomowie wykorzystują SI do znajdowania nieuchwytnych gwiazd „pożerających” planety Przeczytaj wpis »

Astrofizycy budują model wyjaśniający szybkie formowanie się planet

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców opracował nowy model wyjaśniający formowanie się olbrzymich planet, który zapewnia głębszy wgląd w procesy planetotwórcze i może poszerzyć nasze rozumienie układów planetarnych. Nasz Układ Słoneczny to nasze najbliższe kosmiczne sąsiedztwo. Znamy go dobrze: Słońce w centrum; następnie skaliste planety Merkury, Wenus, Ziemia i Mars; a potem pas planetoid; następnie gazowe olbrzymy Jowisz, Saturn,

Astrofizycy budują model wyjaśniający szybkie formowanie się planet Przeczytaj wpis »

Odkrycie starożytnych gwiazd na cienkim dysku Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Korzystając z uczenia maszynowego naukowcy odkryli w cienkim dysku Drogi Mlecznej starożytne gwiazdy, które uformowały się mniej niż miliard lat po Wielkim Wybuchu. Uczenie maszynowe rzuciło nowe światło na historię Drogi Mlecznej. Odkrycie, które zaskoczyło naukowców, dotyczy ewolucji naszej Galaktyki. Dzięki analizie danych z misji Gaia, odkryto dużą liczbę starożytnych gwiazd, które poruszają się po

Odkrycie starożytnych gwiazd na cienkim dysku Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkryli anomalie w rotacji gwiazdy V889 Herculis

Agnieszka Nowak

Astronomowie z Helsinek odkryli zaskakujący profil rotacji pobliskiej gwiazdy V889 Herculis. Pobliska gwiazda V889 Herculis zaskoczyła astronomów z Uniwersytetu w Helsinkach swoim nietypowym profilem rotacji. Różni się on znacząco od profilu rotacji naszego Słońca. To odkrycie rzuca nowe światło na podstawowe procesy zachodzące w gwiazdach i pomaga nam lepiej zrozumieć aktywność Słońca, budowę jego plam

Astronomowie odkryli anomalie w rotacji gwiazdy V889 Herculis Przeczytaj wpis »

Badania ujawniają, jak gwiazdy podwójne zmieniają rotację z wiekiem

Agnieszka Nowak

Badania wykazały, że układy podwójne czerwonych olbrzymów zmieniają swoją rotację, a gwiazdy okrążają się po bardziej kołowych orbitach. Nowy, fascynujący wgląd w ewolucję układów podwójnych gwiazd uzyskano dzięki badaniom przeprowadzonym przez Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC). Odkryto, że gdy gwiazdy w takich układach przechodzą w fazę czerwonych olbrzymów, ich wzajemne obroty ulegają zmianie, a

Badania ujawniają, jak gwiazdy podwójne zmieniają rotację z wiekiem Przeczytaj wpis »

Badania sugerują, że istnieją galaktyki, które mogą być starsze niż obecnie przyjmowany wiek Wszechświata

Agnieszka Nowak

Nowe badania wskazują, że niektóre bardzo odległe galaktyki mogą być starsze niż przewiduje standardowy model kosmologiczny. Badania Martína Lópeza Corredoiry z Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC) wskazują, że niektóre bardzo odległe galaktyki mogą być starsze niż przewidywałby to standardowy model kosmologiczny. Analiza danych z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, opublikowana w The Astrophysical Journal, sugeruje,

Badania sugerują, że istnieją galaktyki, które mogą być starsze niż obecnie przyjmowany wiek Wszechświata Przeczytaj wpis »

Fermi odkrywa nową właściwość w najjaśniejszym dotychczas zaobserwowanym rozbłysku gamma

Agnieszka Nowak

W październiku 2022 roku astronomowie zostali zaskoczeni tym, co szybko nazwano BOAT – najjaśniejszym w historii rozbłyskiem gamma. Teraz dane z teleskopu Fermi ujawniają cechę, której nigdy wcześniej nie widziano. Kilka minut po wybuchu BOAT (brightest-of-all-time gamma-ray burst), Fermi’s Gamma-ray Burst Monitor zarejestrował niezwykły pik energetyczny, który przykuł naszą uwagę – powiedziała główna badaczka Maria

Fermi odkrywa nową właściwość w najjaśniejszym dotychczas zaobserwowanym rozbłysku gamma Przeczytaj wpis »

Ciemna materia wyprzedza materię barionową w zderzeniu mega gromad galaktyk

Agnieszka Nowak

Badania te dają unikalny wgląd w to, jak przebiega rozdzielenie ciemnej materii od materii barionowej. Astronomowie rozwikłali skomplikowaną kolizję między dwiema masywnymi gromadami galaktyk, w której rozległe obłoki ciemnej materii oddzieliły się od tak zwanej zwykłej materii. Każda z dwóch gromad zawiera tysiące galaktyk i znajduje się miliardy lat świetlnych od Ziemi. Gdy galaktyki przelatywały

Ciemna materia wyprzedza materię barionową w zderzeniu mega gromad galaktyk Przeczytaj wpis »

Gemini North uchwycił płonącą jasnym blaskiem galaktykę gwiazdotwórczą

Agnieszka Nowak

Galaktyka nieregularna NGC 4449 wykazuje wybuchowe tempo formowania się gwiazd, częściowo z powodu trwającej fuzji z pobliskimi galaktykami karłowatymi. Świąteczny zestaw jasnych różów i błękitów tworzy niezwykły widok na tym zdjęciu wykonanym za pomocą teleskopu Gemini North. Przypominające chmurę kosmicznego konfetti zdjęcie zostało opublikowane z okazji 25-lecia Gemini North. NGC 4449 jest doskonałym przykładem aktywności

Gemini North uchwycił płonącą jasnym blaskiem galaktykę gwiazdotwórczą Przeczytaj wpis »

Dwa obserwatoria astronomiczne obserwują parę łączących się kwazarów o Kosmicznym Świcie

Agnieszka Nowak

Obserwacje za pomocą teleskopu Gemini pomogły w odkryciu najodleglejszej pary łączących się kwazarów, widocznej zaledwie 900 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Z pomocą potężnego instrumentu GNIRS na teleskopie Gemini North, zespół astronomów odkrył podwójnie rekordową parę kwazarów. Jest to nie tylko najodleglejsza para łączących się kwazarów, jaką kiedykolwiek znaleziono, ale także jedyna para potwierdzona w

Dwa obserwatoria astronomiczne obserwują parę łączących się kwazarów o Kosmicznym Świcie Przeczytaj wpis »

Naukowcy odkrywają 10 dziwnych egzotycznych pulsarów

Agnieszka Nowak

Dzięki archiwum danych z GBT astronomowie byli w stanie scharakteryzować i zrozumieć astrofizykę egzotycznych pulsarów w gromadzie kulistej Terzan 5. W centrum naszej Galaktyki, w konstelacji Strzelca, astronomowie odkryli 10 monstrualnych gwiazd neutronowych. Te konkretne gwiazdy, zwane pulsarami, znajdują się razem w gromadzie kulistej Terzan 5, zatłoczonym domu dla setek tysięcy różnych typów gwiazd. Pulsary

Naukowcy odkrywają 10 dziwnych egzotycznych pulsarów Przeczytaj wpis »

Naukowcy odkrywają właściwości emisji radiowej podwójnych AGN w skali parseków za pomocą VLBI

Agnieszka Nowak

Korzystając z VLBI naukowcy obserwowali cztery podwójne AGN-y, które mogą doprowadzić do powstania układów podwójnych supermasywnych czarnych dziur. Łączenie się galaktyk odgrywa kluczową rolę w kosmologicznej ewolucji galaktyk. Podczas łączenia się galaktyk, momenty pływowe mogą powodować akrecję i sprzężenie zwrotne centralnych czarnych dziur w łączących się galaktykach, tworząc podwójne aktywne jądra galaktyk (AGN). Jednak takie

Naukowcy odkrywają właściwości emisji radiowej podwójnych AGN w skali parseków za pomocą VLBI Przeczytaj wpis »

Odkryto prawdopodobne gwiazdy neutronowe wokół gwiazd podobnych do Słońca

Agnieszka Nowak

Większość gwiazd i innych obiektów we Wszechświecie występuje w parach. Teraz międzynarodowy zespół naukowców odkrył 21 gwiazd neutronowych w parach z gwiazdami podobnymi do Słońca. Większość gwiazd w naszym Wszechświecie występuje w parach. Choć nasze Słońce jest samotnikiem, wiele gwiazd podobnych do niego krąży wokół tego typu gwiazd. Także inne egzotyczne pary wypełniają kosmos. Na

Odkryto prawdopodobne gwiazdy neutronowe wokół gwiazd podobnych do Słońca Przeczytaj wpis »

Odkryta egzoplaneta sygnalizuje powstawanie masywnych gazowych olbrzymów

Agnieszka Nowak

Wydłużona, wsteczna orbita egzoplanety zawiera wskazówki dotyczące historii formowania się i przyszłych trajektorii gorących jowiszów. Astronomowie odkryli planetę, która ma najbardziej wydłużoną orbitę, jaką kiedykolwiek znaleziono wśród planet tranzytujących. Ekstremalna planeta podąża po jednej z najbardziej drastycznie rozciągniętych orbit spośród wszystkich znanych egzoplanet. Okrąża ona również swoją gwiazdę wstecz, co daje wgląd w tajemnicę tego,

Odkryta egzoplaneta sygnalizuje powstawanie masywnych gazowych olbrzymów Przeczytaj wpis »

Palące burze na odległych światach ujawnione w nowych szczegółach

Agnieszka Nowak

Astronomowie stworzyli jak dotąd najbardziej szczegółowy raport pogodowy dla dwóch odległych światów poza naszym Układem Słonecznym. Międzynarodowe badania – pierwsze tego rodzaju – ujawniają ekstremalne warunki atmosferyczne panujące na obiektach niebieskich, które są spowite wirującymi chmurami gorącego piasku o temperaturze 950 oC. Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), naukowcy postanowili uchwycić pogodę na parze

Palące burze na odległych światach ujawnione w nowych szczegółach Przeczytaj wpis »

Nowe badania pokazują, jak galaktyki unikają przedwczesnej śmierci

Agnieszka Nowak

Nowe badania sugerują, że galaktyki unikają przedwczesnej śmierci, ponieważ mają czarne dziury ze strumieniami, które skutecznie zapobiegają niekontrolowanemu wzrostowi. Gdyby tak się nie stało, Wszechświat postarzał by się znacznie szybciej niż ma to miejsce obecnie i wszystko, co byśmy dziś widzieli, to ogromne galaktyki „zombie” pełne martwych i umierających gwiazd. Tak wynika z nowych badań

Nowe badania pokazują, jak galaktyki unikają przedwczesnej śmierci Przeczytaj wpis »

HST śledzi ciemną materię w galaktyce karłowatej za pomocą ruchów gwiazd

Agnieszka Nowak

Chociaż galaktyki składają się głównie z ciemnej materii, jej natura wciąż jest owiana tajemnicą. Zrozumienie jej rozmieszczenia w galaktyce oferuje wskazówki do zrozumienia tej tajemniczej substancji. Właściwości i zachowanie ciemnej materii, niewidzialnego „kleju” Wszechświata, nadal owiane są tajemnicą. Chociaż galaktyki składają się głównie z ciemnej materii, zrozumienie jej rozmieszczenia w galaktyce oferuje wskazówki dotyczące tego,

HST śledzi ciemną materię w galaktyce karłowatej za pomocą ruchów gwiazd Przeczytaj wpis »

Teleskop Hubble’a mierzy odległość do supernowej

Agnieszka Nowak

Astronomowie korzystający z HST dokonali pomiaru odległości do supernowej typu Ia, będącej świecą standardową zlokalizowaną w NGC 3810. Pomiar odległości do naprawdę odległych obiektów, takich jak galaktyki, kwazary i gromady galaktyk, jest kluczowym zadaniem w astrofizyce, szczególnie jeżeli chodzi o badanie wczesnego Wszechświata, ale jest to zadanie trudne do wykonania. Możemy bezpośrednio zmierzyć odległości tylko

Teleskop Hubble’a mierzy odległość do supernowej Przeczytaj wpis »

HST znajduje dowody na istnienie rzadkiej czarnej dziury w Omega Centauri

Agnieszka Nowak

Korzystając z teleskopu Hubble’a zespół astronomów wykrył siedem szybko poruszających się gwiazd w gromadzie Omega Centauri, co dostarcza dowodów na obecność w jej centrum czarnej dziury o masie pośredniej. Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał ponad 500 zdjęć z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a z okresu dwóch dekad, aby wykryć siedem szybko poruszających się gwiazd w najbardziej wewnętrznym regionie

HST znajduje dowody na istnienie rzadkiej czarnej dziury w Omega Centauri Przeczytaj wpis »

Powiew świeżego wiatru od historycznej supernowej

Agnieszka Nowak

Nieuchwytna tymczasowa gwiazda opisana w dokumentach historycznych odtworzona przy użyciu nowego modelu komputerowego, pokazuje, że mogła niedawno zacząć generować wiatry gwiazdowe. Po raz pierwszy wyjaśniono tajemniczą pozostałość po rzadkim typie supernowej zarejestrowanej w 1181 roku. Dwa białe karły zderzyły się, tworząc tymczasową „gwiazdę gościnną”, obecnie oznaczoną jako (SN) 1181, która została odnotowana w dokumentach historycznych

Powiew świeżego wiatru od historycznej supernowej Przeczytaj wpis »

Webb rejestruje oszałamiające połączenie kwazara i galaktyki w odległym Wszechświecie

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców wykorzystał JWST aby zaobserwować interakcję między kwazarem a dwiema masywnymi galaktykami w odległym Wszechświecie. Międzynarodowy zespół naukowców kierowany przez Włoski Narodowy Instytut Astrofizyki (INAF) i składający się z 34 instytutów badawczych i uniwersytetów z całego świata wykorzystał spektrograf bliskiej podczerwieni (NIRSpec) na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), aby zobaczyć dramatyczną interakcję między

Webb rejestruje oszałamiające połączenie kwazara i galaktyki w odległym Wszechświecie Przeczytaj wpis »

Nowa faza w gwiazdach neutronowych

Agnieszka Nowak

Gwiazdy neutronowe to ekstremalne obiekty, których wewnętrzna materia może przybierać egzotyczne formy. Teraz naukowcy byli w stanie przewidzieć nową fazę, która sprzyja „nuklearnemu makaronowi”. Gwiazdy neutronowe to ekstremalne i tajemnicze obiekty, których wnętrza astrofizycy nie mogą zobaczyć. Mając promień około dwunastu kilometrów, mogą mieć ponad dwukrotnie większą masę niż Słońce. Materia w nich jest upakowana

Nowa faza w gwiazdach neutronowych Przeczytaj wpis »

Pobliska egzoplaneta może zawierać śladowe ilości siarkowodoru

Agnieszka Nowak

Jak wynika z nowych badań, egzoplaneta słynąca ze swojej zabójczej pogody ukrywa jeszcze jedną dziwną cechę. Atmosfera HD 189733 b, gazowego olbrzyma wielkości Jowisza, zawiera śladowe ilości siarkowodoru, cząsteczki, która nie tylko wydziela smród, ale także dostarcza naukowcom nowych wskazówek na temat tego, jak siarka, budulec planet, może wpływać na wnętrza i atmosfery gazowych światów

Pobliska egzoplaneta może zawierać śladowe ilości siarkowodoru Przeczytaj wpis »

Małe jasne obiekty odkryte o kosmicznym świcie wprawiają naukowców w zakłopotanie

Agnieszka Nowak

Niedawne odkrycie potwierdziło, że jasne, bardzo czerwone obiekty wykryte we wczesnym Wszechświecie podważają konwencjonalne myślenie o pochodzeniu i ewolucji galaktyk i supermasywnych czarnych dziur. Międzynarodowy zespół pod kierownictwem naukowców z Penn State, wykorzystujący instrument NIRSpec na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba w ramach przeglądu RUBIES, zidentyfikował trzy tajemnicze obiekty we wczesnym Wszechświecie, około 600-800 milionów

Małe jasne obiekty odkryte o kosmicznym świcie wprawiają naukowców w zakłopotanie Przeczytaj wpis »

Supermasywna czarna dziura wydaje się rosnąć jak młoda gwiazda

Agnieszka Nowak

Astronomowie od dawna zastanawiają się, w jaki sposób supermasywne czarne dziury rosną tak duże. Teraz naukowcy odkryli wirujący magnetyczny wiatr, który ich zdaniem pomaga rosnąć supermasywnej czarnej dziurze. Supermasywne czarne dziury stawiają przed astronomami na całym świecie pytania, na które nie ma odpowiedzi, w tym pytanie „w jaki sposób rosną tak duże?”. Teraz międzynarodowy zespół

Supermasywna czarna dziura wydaje się rosnąć jak młoda gwiazda Przeczytaj wpis »

Kosmiczna symulacja ujawnia, jak czarne dziury rosną i ewoluują

Agnieszka Nowak

Astrofizycy przeprowadzili symulację podróży pierwotnego gazu pochodzącego z wczesnego Wszechświata. Zespołowi astrofizyków pod kierownictwem Caltech po raz pierwszy udało się zasymulować podróż pierwotnego gazu pochodzącego z wczesnego Wszechświata od etapu, w którym zostaje on porwany przez dysk materii napędzający pojedynczą supermasywną czarną dziurę. Nowa symulacja komputerowa podważa koncepcje dotyczące takich dysków, które astronomowie utrzymywali od

Kosmiczna symulacja ujawnia, jak czarne dziury rosną i ewoluują Przeczytaj wpis »

Naukowcy dostrzegają ukrytych towarzyszy jasnych gwiazd

Agnieszka Nowak

Astronomowie uchwycili pierwsze sygnały świetlne niewidocznych dotąd słabych towarzyszy ośmiu jasnych gwiazd. Wykrywanie słabych obiektów w pobliżu jasnych gwiazd jest niezwykle trudne. Jednak dzięki połączeniu danych z teleskopu Gaia z naziemnym instrumentem ESO GRAVITY, naukowcom udało się właśnie to. Udało im się uchwycić pierwsze sygnały świetlne dotychczas niewidocznych słabych towarzyszy ośmiu jasnych gwiazd. Technika ta

Naukowcy dostrzegają ukrytych towarzyszy jasnych gwiazd Przeczytaj wpis »

Znaleziono zbyt wiele brakujących galaktyk satelitarnych

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli dziewięć nowych galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej. Przez lata astronomowie zastanawiali się, jak wyjaśnić, dlaczego Droga Mleczna ma mniej galaktyk satelitarnych niż przewiduje standardowy model ciemnej materii. Nazywa się to „problem brakujących satelitów”. Aby przybliżyć nas do rozwiązania tego problemu, międzynarodowy zespół naukowców wykorzystał dane z Hyper Suprime-Cam (HSC) Subaru Strategic Program (SSP) do

Znaleziono zbyt wiele brakujących galaktyk satelitarnych Przeczytaj wpis »

Czarna dziura o niewyjaśnionej masie

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli, że czarna dziura we wczesnym Wszechświecie ważyła już ponad miliard mas Słońca. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, zaglądając we wczesne etapy liczącego 13,8 miliarda lat Wszechświata, dostrzegł galaktykę, która istniała zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Zastanawiające jest, w jaki sposób czarna dziura znajdująca się w jej centrum mogła już ważyć miliard mas

Czarna dziura o niewyjaśnionej masie Przeczytaj wpis »

Astronomowie odkrywają równoległe dyski i dżety wybuchające z pary młodych gwiazd

Agnieszka Nowak

Astronomowie korzystający z dwóch potężnych teleskopów odkryli dynamiczny duet. Większość Wszechświata jest niewidoczna dla ludzkiego oka. Elementy składowe gwiazd są widoczne tylko w długościach fal, które znajdują się poza widzialnym spektrum. Niedawno astronomowie wykorzystali dwa bardzo różne i bardzo potężne teleskopy, aby odkryć bliźniacze dyski – i bliźniacze równoległe strumienie – wyłaniające się z młodych

Astronomowie odkrywają równoległe dyski i dżety wybuchające z pary młodych gwiazd Przeczytaj wpis »

Bardzo precyzyjne pomiary stanowią wyzwanie dla naszej wiedzy o cefeidach

Agnieszka Nowak

Naukowcy zmierzyli prędkość cefeid z niespotykaną precyzją, dostarczając nowych informacji na ich temat. Cefeidy to pulsujące gwiazdy, które rytmicznie zmieniają jasność. Dzięki temu astronomowie mogą wykorzystywać je jako „świece standardowe” do pomiaru ogromnych odległości w kosmosie. Cefeidy pomagają nam określić rozmiar i skalę naszego Wszechświata. Pomimo ich znaczenia, badanie cefeid stanowi wyzwanie. Ich pulsacje i

Bardzo precyzyjne pomiary stanowią wyzwanie dla naszej wiedzy o cefeidach Przeczytaj wpis »

Mała, chłodna i siarkowa egzoplaneta może pomóc w zrozumieniu powstawania planet

Agnieszka Nowak

Dwutlenek siarki w atmosferze egzoplanety czyni ją głównym celem dla naukowców próbujących zrozumieć, jak powstają planety. Zaskakująca żółta mgiełka dwutlenku siarki w atmosferze gazowego „karła” oddalonego o około 96 lat świetlnych od naszego Układu Słonecznego sprawia, że planeta ta jest głównym celem dla naukowców próbujących zrozumieć, jak powstają światy. Astronomowie odkryli egzoplanetę GJ 3470 b

Mała, chłodna i siarkowa egzoplaneta może pomóc w zrozumieniu powstawania planet Przeczytaj wpis »

Rozbłyski i echa monstrualnej czarnej dziury Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców dokonał przełomowych odkryć dotyczących supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej Galaktyki. Czarne dziury są niezwykle trudne do zbadania, po części dlatego, że światło nie jest w stanie uciec przed ich olbrzymią grawitacją. Naukowcy zazwyczaj wnioskują o ich właściwościach, obserwując ich wpływ grawitacyjny na pobliskie gwiazdy, emisje z otaczających je obłoków gazu i inne

Rozbłyski i echa monstrualnej czarnej dziury Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

Wiatr z czarnych dziur może wpływać na rozwój otaczających je galaktyk

Agnieszka Nowak

Obłoki gazu w galaktyce są wypychane z dużą prędkością między gwiazdy przez promieniowanie z supermasywnej czarnej dziury w jej centrum. Obłoki gazu w odległej galaktyce są coraz szybciej wypychane – z prędkością ponad 16 000 km/s – między sąsiednie gwiazdy przez podmuchy promieniowania z supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki. Jest to odkrycie, które pomaga

Wiatr z czarnych dziur może wpływać na rozwój otaczających je galaktyk Przeczytaj wpis »

JWST ujawnia zderzenie asteroid w sąsiednim układzie gwiazdowym

Agnieszka Nowak

Obserwacje rzucają światło na lotne procesy, które kształtują układy gwiazdowe podobne do naszego, oferując unikalne spojrzenie na pierwotne etapy formowania się planet. Astronomowie uchwycili coś, co wydaje się być migawką masywnego zderzenia gigantycznych asteroid w Beta Pictoris, sąsiednim układzie gwiazdowym znanym z młodego wieku i burzliwej aktywności związanej z powstawaniem planet. Obserwacje zwracają uwagę na

JWST ujawnia zderzenie asteroid w sąsiednim układzie gwiazdowym Przeczytaj wpis »

Hubble odkrywa niespodzianki wokół gwiazdy, która wybuchła 40 lat temu

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów przejrzał ponownie archiwalne dane dotyczące obiektu, który był obserwowany 40 lat temu. Astronomowie wykorzystali nowe dane z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a i Obserwatorium SOFIA (Stratospheric Observatory For Infrared Astronomy), a także dane archiwalne z innych misji, aby ponownie przyjrzeć się jednemu z najdziwniejszych układów podwójnych gwiazd w naszej Galaktyce – 40 lat po tym,

Hubble odkrywa niespodzianki wokół gwiazdy, która wybuchła 40 lat temu Przeczytaj wpis »

Śledzenie samotnej małomasywnej gwiazdy, która przemieszcza się przez Drogę Mleczną

Agnieszka Nowak

Nowo odkryty podkarzeł typu L odbywa niezwykłą podróż przez naszą Galaktykę. Może się wydawać, że Słońce jest nieruchome, podczas gdy planety na jego orbicie się poruszają, ale w rzeczywistości Słońce krąży przez Drogę Mleczną z imponującą prędkością około 220 km/s. Jakkolwiek szybkie może się to wydawać, kiedy odkryto słabą czerwoną gwiazdę przecinającą niebo w zauważalnie

Śledzenie samotnej małomasywnej gwiazdy, która przemieszcza się przez Drogę Mleczną Przeczytaj wpis »

Pierwsza mapa wypływów z pobliskiego kwazara I Zwicky 1

Agnieszka Nowak

Astronomowie z Holandii po raz pierwszy zmapowali wypływ z jednego z najbliższych kwazarów – I Zwicky 1. Kwazary to jasne jądra galaktyk zasilane przez supermasywną czarną dziurę znajdującą się w ich centrum. Zespół badał wypływ gazu w I Zwicky 1, aby zmapować jego system obłoków wydmuchiwanych z prędkością od dziesiątek do tysięcy kilometrów na sekundę.

Pierwsza mapa wypływów z pobliskiego kwazara I Zwicky 1 Przeczytaj wpis »

Naukowcy odkryli we wczesnym Wszechświecie więcej galaktyk podobnych do Drogi Mlecznej

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców zagląda w przeszłość i odkrywa nowe wskazówki dotyczące wczesnego Wszechświata i wyglądu galaktyk sprzed miliardów lat. W nowych badaniach naukowcy z Uniwersytetu Missouri odkryli, że galaktyki spiralne były bardziej powszechne we wczesnym Wszechświecie niż dotychczas sądzono. Naukowcy wcześniej uważali, że większość galaktyk spiralnych powstała około 6-7 miliardów lat po uformowaniu się Wszechświata –

Naukowcy odkryli we wczesnym Wszechświecie więcej galaktyk podobnych do Drogi Mlecznej Przeczytaj wpis »

W jaki sposób supermasywne czarne dziury stają się supermasywne?

Agnieszka Nowak

Zespół naukowców przedstawił najlepsze jak dotąd modelowanie wzrostu supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w centrach galaktyk. Łącząc czołowe obserwacje rentgenowskie z najnowocześniejszymi symulacjami komputerowymi budowy galaktyk w historii kosmosu, naukowcy przedstawili najlepsze jak dotąd modelowanie wzrostu supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w centrach galaktyk. Korzystając z tego hybrydowego podejścia, zespół badawczy kierowany przez astronomów z

W jaki sposób supermasywne czarne dziury stają się supermasywne? Przeczytaj wpis »

Naukowcy odkrywają tajemnicze mini-neptuny

Agnieszka Nowak

Astronomowie odkryli mini-neptuny wokół czerwonych karłów, które krążą blisko swoich gwiazd macierzystych, a trzy z nich mają prawdopodobnie ekscentryczne orbity. Egzoplanety o rozmiarach pomiędzy Ziemią a Uranem/Neptunem, znane jako mini-neptuny, nie występują w naszym Układzie Słonecznym. Jednak mini-neptuny są stosunkowo powszechne poza Układem Słonecznym i są obiecującymi celami do scharakteryzowania atmosfery przez Kosmiczny Teleskop Jamesa

Naukowcy odkrywają tajemnicze mini-neptuny Przeczytaj wpis »

Jak powstała galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej?

Agnieszka Nowak

Puchar 2 jest jedną z największych galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej. Jest też niezwykle zimna i posiada wolno poruszające się gwiazdy, ale jak powstała, pozostaje niejasne. Galaktyka karłowata Puchar 2 znajduje się około 380 000 lat świetlnych od Ziemi i jest jedną z największych galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej. Niezwykle zimna i z wolno poruszającymi się gwiazdami,

Jak powstała galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej? Przeczytaj wpis »

ALMA ujawnia nowe spojrzenie na powstawanie planet w układach podwójnych

Agnieszka Nowak

Nowe badania z wykorzystaniem ALMA oferują przełomowe zrozumienie warunków, które sprzyjają lub hamują formowaniu się planet. Dyski protoplanetarne, czyli pierwotne zbiorniki gazu i pyłu otaczające młode gwiazdy, są kolebkami planet. Jednak czynniki warunkujące przetrwanie tych dysków na tyle długo, by mogły powstać planety, oraz przyczyny ich przedwczesnego rozproszenia pozostają niejasne. Dyski okołogwiazdowe w układach podwójnych

ALMA ujawnia nowe spojrzenie na powstawanie planet w układach podwójnych Przeczytaj wpis »

Dyski protoplanetarne wokół małomasywnych gwiazd są inne

Agnieszka Nowak

JWST odkrywa dużą różnorodność gazów bogatych w węgiel, które służą jako składniki przyszłych planet wokół małomasywnych gwiazd. Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), zespół astronomów zbadał właściwości dysku protoplanetarnego wokół młodej gwiazdy o bardzo małej masie. Wyniki ujawniają najbogatszy skład węglowodorów zaobserwowany do tej pory w dysku protoplanetarnym, w tym pierwszą pozasłoneczną detekcję etanu

Dyski protoplanetarne wokół małomasywnych gwiazd są inne Przeczytaj wpis »

Ostatnia poważna kolizja Drogi Mlecznej miała miejsce stosunkowo niedawno

Agnieszka Nowak

Nasza Galaktyka zderzyła się z wieloma innymi w ciągu swojego życia. Teraz satelita Gaia ujawnia, że ostatnie z takich zderzeń miało miejsce miliardy lat później, niż sądziliśmy. Droga Mleczna powiększała się z czasem, gdy inne galaktyki zbliżały się do niej, zderzały się z nią, były rozrywane i wchłaniane przez naszą Galaktykę. Każde takie zderzenie powodowało

Ostatnia poważna kolizja Drogi Mlecznej miała miejsce stosunkowo niedawno Przeczytaj wpis »

Nowa planeta zachowuje atmosferę pomimo promieniowania pobliskiej gwiazdy

Agnieszka Nowak

Nowo odkryta planeta Feniks, która przetrwała w ekstremalnych warunkach w pobliżu czerwonego olbrzyma oferuje nowy wgląd w to, jak ewoluują planety. Rzadka egzoplaneta, która powinna być pozbawiona atmosfery z powodu intensywnego promieniowania pobliskiej gwiazdy macierzystej, w jakiś sposób wytworzyła puszystą atmosferę. Jest to najnowsze z serii odkryć, które zmuszają naukowców do ponownego przemyślenia teorii na

Nowa planeta zachowuje atmosferę pomimo promieniowania pobliskiej gwiazdy Przeczytaj wpis »

Wolno rotująca radiowa gwiazda neutronowa łamie wszelkie zasady

Agnieszka Nowak

Większość zapadających się gwiazd wiruje w ciągu kilku sekund. Tej zajmuje to prawie godzinę. Australijscy naukowcy wykryli gwiazdę neutronową, które prawdopodobnie wiruje wolniej niż jakakolwiek inna, którą kiedykolwiek zmierzono. Żadna inna emitująca promieniowanie radiowe gwiazda neutronowa, spośród ponad 3000 odkrytych do tej pory, nie wirowała tak wolno. Wyniki badań opublikowano 5 czerwca 2024 roku w

Wolno rotująca radiowa gwiazda neutronowa łamie wszelkie zasady Przeczytaj wpis »

Badania ujawniają wpływ fuzji na powstawanie gwiazd w galaktykach karłowatych

Agnieszka Nowak

Ustalono, że fuzje między masywnymi galaktykami mogą zmieniać ich morfologię, zwiększać procesy gwiazdotwórcze, a nawet wywoływać wybuchy gwiazd. Ze względu na słabe studnie potencjału grawitacyjnego galaktyk karłowatych, ich rozkład oraz gęstość formowania się gwiazd są łatwiej podatne na wpływy fuzji i ujemne sprzężenie zwrotne gwiazd. Jednakże, ograniczenia obserwacyjne sprawiają, że badania nad zderzającymi się galaktykami

Badania ujawniają wpływ fuzji na powstawanie gwiazd w galaktykach karłowatych Przeczytaj wpis »

Astronomowie po raz pierwszy mierzą spin supermasywnej czarnej dziury

Agnieszka Nowak

Wyniki pomiaru spinu supermasywnej czarnej dziury oferują nowy sposób badania tych obiektów oraz ich ewolucji we Wszechświecie. Astronomowie z MIT, NASA, PAN i innych instytucji opracowali nowy sposób pomiaru prędkości wirowania czarnej dziury, wykorzystując niestabilne następstwa po jej gwiezdnej uczcie. Ta metoda wykorzystuje zjawisko rozerwania pływowego (TDE) czarnej dziury – niezwykle jasny moment, w którym

Astronomowie po raz pierwszy mierzą spin supermasywnej czarnej dziury Przeczytaj wpis »

Czarne dziury o masach pośrednich mogą przetrwać w gromadach kulistych

Agnieszka Nowak

Pierwsze w historii symulacje pojedynczych gwiazd w formującej się gromadzie kulistej pokazują potencjalne mechanizmy powstawania czarnych dziur o masach pośrednich. Badania przeprowadzone przez Michiko Fujii z Uniwersytetu Tokijskiego ujawniły możliwy mechanizm powstawania czarnych dziur o masach pośrednich w gromadach kulistych, skupiskach gwiazd zawierających od dziesiątek tysięcy do milionów ciasno upakowanych gwiazd. Pionierskie symulacje powstawania masywnych

Czarne dziury o masach pośrednich mogą przetrwać w gromadach kulistych Przeczytaj wpis »

TESS odkrywa intrygujący świat o rozmiarach pomiędzy Ziemią a Wenus

Agnieszka Nowak

Korzystając z obserwacji prowadzonych przez satelitę TESS dwa międzynarodowe zespoły astronomów odkryły planetę o rozmiarach pomiędzy Ziemią a Wenus. Planeta znajduje się w odległości zaledwie 40 lat świetlnych od nas. Wiele czynników sprawia, że jest to kandydatka dobrze nadająca się do dalszych badań przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) monitoruje

TESS odkrywa intrygujący świat o rozmiarach pomiędzy Ziemią a Wenus Przeczytaj wpis »

Astronomowie pomagają znaleźć najodleglejszą galaktykę za pomocą JWST

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał JWST do znalezienia rekordowo odległej galaktyki zaobserwowanej mniej niż 300 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił odkrycie dwóch najwcześniejszych i najodleglejszych galaktyk, jakie kiedykolwiek widziano, datowanych na zaledwie 300 milionów lat po Wielkim Wybuchu. te, uzyskane przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), stanowią kamień milowy w badaniach

Astronomowie pomagają znaleźć najodleglejszą galaktykę za pomocą JWST Przeczytaj wpis »

Odkryto olbrzymią planetę lekką jak wata cukrowa

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół naukowców odkrył niezwykle lekką planetę krążącą wokół odległej gwiazdy w naszej Galaktyce. Odkrycie to, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature Astronomy 14 maja 2024 roku, stanowi obiecujący klucz do rozwiązania zagadki powstawania takich olbrzymich, superlekkich egzoplanet. Nowo odkryta planeta WASP-193b to gazowy olbrzym, który jest około 50% większy od Jowisza, ale ma gęstość

Odkryto olbrzymią planetę lekką jak wata cukrowa Przeczytaj wpis »

Webb wykrył najdalsze jak dotąd połączenie czarnych dziur

Agnieszka Nowak

Zespół astronomów odnalazł dowody na trwające łączenie się dwóch galaktyk i ich masywnych czarnych dziur gdy Wszechświat miał zaledwie 740 milionów lat. Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba do znalezienia dowodów na trwające połączenie dwóch galaktyk i ich masywnych czarnych dziur, gdy Wszechświat miał zaledwie 740 milionów lat. Układ ten znany jest jako

Webb wykrył najdalsze jak dotąd połączenie czarnych dziur Przeczytaj wpis »

Odkryto egzoplanetę wielkości Ziemi wokół skrajnie chłodnego karła

Agnieszka Nowak

Naukowcy w ramach projektu SPECULOOS odkryli nową egzoplanetę wielkości Ziemi krążącą wokół gwiazdy typu „skrajnie chłodnego karła”. Skrajnie chłodne karły to najmniej masywne gwiazdy w naszym Wszechświecie, o rozmiarach zbliżonych do Jowisza, ponad dwukrotnie chłodniejsze, dziesięciokrotnie mniej masywne i sto razy słabiej świecące niż nasze Słońce. Ich żywotność jest ponad sto razy dłuższa niż naszej

Odkryto egzoplanetę wielkości Ziemi wokół skrajnie chłodnego karła Przeczytaj wpis »

Trzy gwiazdy krążące w halo Drogi Mlecznej powstały 12-13 miliardów lat temu

Agnieszka Nowak

Naukowcy z MIT, w tym kilkoro studentów studiów licencjackich, odkryli trzy najstarsze gwiazdy we Wszechświecie, które żyją w naszym galaktycznym sąsiedztwie. Zespół dostrzegł gwiazdy w halo Drogi Mlecznej – obłoku gwiazd, który otacza cały główny dysk galaktyczny. Z analizy zespołu wynika, że trzy gwiazdy powstały między 12 a 13 miliardów lat temu, kiedy kształtowały się

Trzy gwiazdy krążące w halo Drogi Mlecznej powstały 12-13 miliardów lat temu Przeczytaj wpis »

Astrofizycy odkrywają nowatorską metodę polowania na pierwsze gwiazdy

Agnieszka Nowak

Zespół astrofizyków odkrył nowatorską metodę wykrywania gwiazd pierwszej generacji, które do tej pory nie były bezpośrednio zaobserwowane. Najnowsze badania prowadzone przez grupę badawczą prof. Jane Lixin DAI z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Hongkongu (HKU) doprowadziły do odkrycia nowatorskiej metody wykrywania gwiazd pierwszej generacji, znanych jako gwiazdy III populacji, które do tej pory nie zostały bezpośrednio

Astrofizycy odkrywają nowatorską metodę polowania na pierwsze gwiazdy Przeczytaj wpis »

TESS odkrywa skalistą planetę wypełniona aktywnymi wulkanami

Agnieszka Nowak

Naukowcy odkryli dziwną, świecącą na czerwono egzoplanetę, która jest wypełniona aktywnymi wulkanami. Stephen Kane, astrofizyk z University California, Riverside, nigdy nie spodziewał się, że planeta w tym odległym układzie gwiazdowym jest pokryta wieloma aktywnymi wulkanami tak, że widziana z daleka przybiera ognisty, świecący na czerwono odcień. To był jeden z tych momentów odkrycia, kiedy myślisz:

TESS odkrywa skalistą planetę wypełniona aktywnymi wulkanami Przeczytaj wpis »

Satelita XRISM zauważa sygnatury żelaza w pobliskiej aktywnej galaktyce

Agnieszka Nowak

Po rozpoczęciu działania w lutym 2024 misja XRISM badała monstrualną czarną dziurę w centrum galaktyki NGC 4151. Instrument XRISM Resolve (X-ray Imaging and Spectroscopy Mission) uchwycił szczegółowe widmo obszaru wokół czarnej dziury – powiedział Brian Williams, naukowiec NASA zajmujący się projektem misji. Szczyty i spadki są jak chemiczne odciski palców, które mogą nam powiedzieć, jakie

Satelita XRISM zauważa sygnatury żelaza w pobliskiej aktywnej galaktyce Przeczytaj wpis »

Astronomowie obserwują nieuchwytne światło gwiazd otaczające starożytne kwazary

Agnieszka Nowak

Obserwacje sugerują, że niektóre z najwcześniejszych monstrualnych czarnych dziur wyrosły z masywnych kosmicznych nasion. Astronomowie z MIT zaobserwowali nieuchwytne światło gwiazd otaczające niektóre z najwcześniejszych kwazarów we Wszechświecie. Odległe sygnały, które sięgają ponad 13 miliardów lat wstecz do początków Wszechświata, ujawniając wskazówki dotyczące ewolucji pierwszych czarnych dziur i galaktyk. Kwazary to płonące centra aktywnych galaktyk,

Astronomowie obserwują nieuchwytne światło gwiazd otaczające starożytne kwazary Przeczytaj wpis »

Radioastronomowie omijają jonosferę ziemską dzięki nowej technice kalibracji

Agnieszka Nowak

Międzynarodowy zespół naukowców stworzył pierwsze szczegółowe mapy radiowe Wszechświata na niskich częstotliwościach. Aby to osiągnąć, opracowali nową technikę kalibracji, która pozwoliła im ominąć zakłócenia powodowane przez ziemską jonosferę. Po lewej stronie przedstawiono obraz fragmentu nieba obserwowanego przy użyciu najlepszej jak dotąd techniki kalibracji. Po prawej stronie widać ten sam fragment nieba wykonany nową techniką. Widocznych

Radioastronomowie omijają jonosferę ziemską dzięki nowej technice kalibracji Przeczytaj wpis »